AB Sınır ve Sahil Güvenlik Ajansı (Frontex)
Avrupa Birliği Üye Ülkelerinin Dış Sınırlarının Yönetimi için Operasyonel İşbirliği Ajansı ya da kısaca Frontex (Fransızca “frontières extèrieures”ün kısaltması) olarak bilinen Avrupa Birliği Sınır Güvenliği Birimi, AB yürütme ajansı olarak 26 Ekim 2004’te kuruldu.
Yetkileri
Kuruluş tüzüğünde yer alan yetkileri:
Dış sınırların yönetimi alanında üye devletler arasında operasyonel işbirliğini koordine etmek
Ortak eğitim standartlarının oluşturulması da dahil olmak üzere ulusal sınır muhafızlarının eğitimi konusunda üye devletlere yardımcı olmak
Risk analizleri yapmak
Dış sınırların kontrolü ve gözetimi ile ilgili araştırmaların gelişimini takip etmek
Dış sınırlarda daha fazla teknik ve operasyonel yardım gerektiren durumlarda üye devletlere yardım etmek
Üye devletlere ortak geri dönüş operasyonlarını organize etmede gerekli desteği sağlamak
Eylül 2016’da yürürlüğe giren düzenlemeyle Frontex’e tanınan görevlerin kapsamı genişletilerek yeni görevler eklendi. Bunlar;
Üye devletlerle ortak operasyonlar düzenlemek, koordine etmek ve üye devletlere yardım amacıyla acil müdahalede bulunmak
Arama kurtarma çalışmalarını desteklemek
Avrupa Sınır ve Sahil Koruma ekiplerini hazır hale getirmek
Teknik ekipman havuzu yaratmak
Araştırma, soruşturma ve parmak izi hizmetleri ile üye devletleri sıcak noktada desteklemek
Organize sınır ötesi suç ve terör faaliyetleri ile savaşmak
Avrupa Sınır Gözetim Sistemi çalışmalarına ve araştırmalarına yardımcı olmak, sınır denetim ve kontrollerinde inovasyon ve araştırmalara katılmak
Temmuz 2019’da Frontex’e takviye için Avrupa Parlamentosu’ndan onay çıktı. AP’de 181 ret ve 48 çekimser oya karşı 483 oyla kabul edildi. Düzenlemeye göre, AB'ye üye ülkeler kendi sınırlarını kendi korumaya devam edecek, ancak acil durumlarda yaklaşık bin 500 sınır muhafızından oluşacak yeni sınır koruma gücünden yardım alabilecek. Frontex'e takviye olarak oluşturulacak güç, acil durumlarda içinde görev yapacağı ülkenin onayı olmadan da harekete geçebilecek.
Bütçesi
2006 yılında yaklaşık 19 milyon Euro
2010 yılında yaklaşık 93 milyon Euro
2014 yılında yaklaşık 100 milyon Euro
2016 yılında yaklaşık 100 milyon Euro
2020 yılında yaklaşık 255 milyon Euro
Frontex, AB'nin 2022-2029 bütçesinden yaklaşık 5,6 milyar Euro’luk bir pay aldı.
AP Bütçe Kontrol Komitesi milletvekilleri, Frontex'in geri itmelerdeki rolü ve kayıtsız lobicilerle görüşmeler yapması gibi nedenlerle geçmişteki bütçe harcamalarına onay vermedi.
Askerî gücü
Frontex, Mayıs 2007’de Avrupa Karakol Ağı programını işletmeye başlattı. Avrupa Karakol Ağı; askerî olarak kara, deniz veya hava sahasında, sahip olduğu çeşitli sabit nitelikteki sahil gözetleme radarı, mayın gözetleme postaları, gözetleme karakolları vb. unsurlar ve mobil nitelikteki uçak, helikopter, insansız hava aracı, gemi, denizaltı gibi araçlar yardımıyla, üçüncü tarafları tespit ve teşhis etmek için, karadan, denizden veya havadan planlı keşif, gözetleme ve karakol faaliyetlerini yürütebiliyor.
Frontex, Temmuz 2007’de Hızlı Sınır Müdahale Timleri (RABIT)’i kurdu. Hızlı bir şekilde konuşlandırılabilir sınır muhafızlarından oluşan, silahlı ve ülkeler arası sınırlarda devriye gezen tim, kitlesel yasadışı göçmen akınından kaynaklanan acil ve istisnai durumlarla karşı karşıya kalan üye devletin talebi üzerine müdahale için oluşturuldu.
Frontex’in 29 ülkeden 1200'den fazla çalışanı bulunuyor. Aralık 2019’da yürürlüğe giren yeni Avrupa Sınır ve Sahil Güvenlik yönetmeliği, Avrupa'nın ilk üniformalı hizmetinin oluşturulmasının önünü açtı. Buna göre, sınır kontrolü ve göç yönetimi konusunda ulusal makamlara yardımcı olmak için 10.000 sınır ve sahil güvenlik görevlisi oluşturulacak.
Frontex 2021 Risk Analizi Raporu’na göre 2020 yılında Avrupa’da kaçak kalış ve geri dönüş sayıları:
Yasa dışı olarak kalan kişiler: 403.078
Yasa dışı sınır geçişleri: 125.226
Verilen geri dönüş kararları: 302.023
Etkili geri dönüşler: 139.377
Frontex karşıtlığı
Uluslararası medyada Yunanistan'ın kendi kara sularında bulunan sığınmacıları Türkiye'ye geri ittiği yönünde haberler çıktı. Yunanistan'ın mültecileri denize geri itmesiyle ilgili görüntüler paylaşıldı.
AB Ombudsman Kurumu, Frontex hakkında soruşturma başlattı. (Kasım 2020)
AB Yolsuzlukla Mücadele Ofisi Frontex hakkında soruşturma başlattı. (Ocak 2021)
AB içinde hukuki konularda çalışmalarda bulunan üç sivil toplum kuruluşunun girişimiyle Frontex aleyhine “baskı ve şiddete maruz kaldıkları” gerekçesiyle iki sığınmacı tarafından Avrupa Adalet Divanı’nda dava açıldı. (Mayıs 2021)
Aktivistler, merkezi Polonya’nın başkenti Varşova’da bulunan Frontex’in Brüksel’deki ek binasının önünde basına duyurmadan düzenledikleri eylemle ilgili görüntüleri sosyal medyadan paylaştı. Gizli tutulduğunu belirttikleri Frontex binasının duvarlarına kanı simgelemek amacıyla kırmızı boya döktü.
Akdeniz'de göçmenleri kurtarmak için çalışan sivil toplum kuruluşları ve yardım derneklerinin de aralarında yer aldığı bir grup, Frontex'in feshedilmesi talebiyle kampanya başlattı.
Frontex soruşturması
AB’nin düzenlediği iç soruşturmada, Frontex'in Ege'de göçmenlerin Yunanistan tarafından Türkiye'ye geri itilmesinde temel hakları ihlal ettiğine dair “kanıt bulunmadığı” kaydedildi. Kurum içi yapılan soruşturmada, suçlamalara konu olan 8 vakada Frontex'in “kusuru” bulunmadı. Ancak diğer 5 şikayetle ilgili “makul şüphenin ötesinde olayların tamamen çözülmesinin mümkün olmadığı” sonucuna varıldı.
AB Sayıştayı, Frontex'in faaliyetlerine dair hazırladığı raporun sonuçlarını açıkladı.
Frontex ile ilgili rapor hazırladı. Rapora göre;
Ajans, dış sınırların korunmasında yeterince etkili değil
Yasa dışı göçle ve sınır ötesi suçlarla mücadeledeki desteği yetersiz kaldı
Sınır korumayla ilgili 2016’da verilen yetkiyi tam olarak uygulamadı
Dünya mülteci sayıları
BM Küresel Eğilimler Raporu’na göre 2020 yılında dünya genelinde 82,4 milyon insan zorla yerinden edildi. 2011 yılında bu sayı 40 milyonun biraz altındaydı. 26,4 milyonunu mültecilerin oluşturduğu sayı içerisinde; kendi ülkeleri içinde yerinden edilmiş kişiler, sığınmacılar ve ülkeleri dışında yerinden edilmiş Venezuelalılar yer alıyor.
Dünya genelinde zorla yerinden edilen 82,4 milyon insanın %68’inin 5 ülkeden geliyor.
Suriye: 6,7 milyon
Venezuela: 4 milyon
Afganistan: 2,6 milyon
Güney Sudan: 2,2 milyon
Myanmar: 1,1 milyon
Mültecilerin %86’sına kriz bölgelerine komşu olan ülkeler ile düşük ve orta gelirli ülkeler ev sahipliği yapıyor.
Türkiye: 3,7 milyon (Son yedi yıldır dünya çapında en büyük mülteci nüfusuna sahip)
Kolombiya: 1,7 milyon (Ülkeleri dışında yerinden edilmiş Venezuelalı dahil)
Pakistan: 1,4 milyon
Uganda: 1,4 milyon
Almanya: 1,2 milyon
Akdeniz’de göçmen ölümleri
Uluslararası Göç Örgütü’nün Akdeniz’de kaydettiği göçmen ölüm sayıları; İspanya, İtalya, Kıbrıs ve Yunanistan'a denizden gelenler ile İspanya'ya karadan gelenler ve Tunus, Türk ve Libya Sahil Güvenliklerinin müdahaleleri doğrultusundaki içeriyor.
2021: 898 (Ocak-Haziran dönemi)
2020: 1.417
2019: 1.885
2018: 2.299
2017: 3.139
2016: 5.143
2015: 4.054
2014: 3.320