İstanbul’da toplu ulaşım: İETT seferleri yetersiz mi?

+A -A

10:17 02-06-2021

Aklayanlar

Pandemi nedeniyle sokağa çıkma kısıtlamalarının uygulandığı süreçte bile, dünyanın en büyük kentlerinden biri olan İstanbul’un trafiğinde yoğunluklar yaşandı. Toplu taşımada basına da yansıyan yoğun yolcu sayısı nedeniyle İBB ek seferler koydu. Tam kapanma sürecinde “güçlendirilmiş cumartesi” adlı seferlerin uygulanacağına ve yoğunluğun yakından takip edileceğine dair İBB’den açıklamalar gelmişti. Ayrıca, İBB Basın sözcüsü Murat Ongun İETT’nin onaylanan 2020 Faaliyet Raporu’na atıfta bulunarak yolcu sayısındaki azalmaya rağmen sefer sayısında düşüş olmadığını vurguladı.

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, Eylül 2020
“Bu karara göre binlerce yolcuyu taşıyamayız. Oraya ilave otobüs koyma şansımız yok. İstanbul'a özel çözümlerimizle sahaya çıkacağız. Bunun içinde mesai düzenlemesi de var. İstanbul'da toplu taşıma kapasitesi pandemi nedeniyle yüzde 50'ye düştü zaten. Çünkü insanlar yoğun bir şekilde özel araç kullanıyorlar.”

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Sözcüsü Murat Ongun, 5 Mayıs 2021
“Hiç kimse iddia edemez ki İstanbul'da toplu taşıma sayıları azaldı. Metrobüs hattından görüntü çekip yaygara koparılıyor. Pandemi başladığından beri o hatta otobüs eksiltmesi olmamıştır. İnsanlar sokağa çıkıyorsa toplu taşımanın kalabalık olmaması mümkün mü? Mart 2020'den 30 Nisan 2021'e kadar İBB'nin yolcu sübvansiyonu 1.8 katrilyon lira. Bu bir ön incelemedir eğer savunmanızı müfettiş beğenmezse soruşturma açar hakkınızda.”

Murat Ongun Twitter hesabından, 26 Mayıs 2021
İETT Faaliyet Raporu İBB Meclisi'nde kabul edildi. Pandemi öncesi 2019 sefer sayısı: 7.6 milyon. Pandemi dönemi 2020 sefer sayısı: 7.7 milyon. Demek ki neymiş; İBB pandemide sefer sayısını azaltmamış, aksine artırmış. Üstelik bu süreçte yolcu sayısı %40 azalmasına rağmen.

İBB Sözcüsü Murat Ongun’un Tweet’ine tepki gösterenlere cevaben İstanbullu yolcu, 27 Mayıs
“20 yılda olmayanı 1 yılda beklemek... Nihayetinde belirgin bir iyileşme var... Daha rahat binilir bir durum var... Otobüs ve minibüslere kapı koluna asılarak yolculuk ediliyordu.”

Metro İstanbul, 30 Nisan 2021 / İBB Haber, 30 Nisan 2021
“Hatlarımızda yaşanan yolcu yoğunluğu nedeni ile yoğun olan hatlarımızda ek seferler düzenlenmektedir.”

İstanbul Büyükşehir Belediyesi açıklamasından, 29 Nisan 2021
İBB, 29 Nisan akşamı itibariyle başlayacak 17 günlük sokağa çıkma kısıtlamaları kapsamında toplu taşımada düzenlemeye gitti. İETT seferleri cumartesi tarifesine göre yapılacak. Belirli hatlarda hizmet verecek metrolarda, yolcu yoğunluğuna göre sabah ve akşam sefer sayıları sıklaştırılacak(…) Yolcu yoğunluğuna göre sabah ve akşam seferleri sıklaştırılacak. Yolcu verilerinin düzenli olarak takip edileceği kısıtlama boyunca, ihtiyaç duyulan hatlara gerekli eklemeler veya çıkarmalar yapılarak planlar sık sık revize edilecek. Olası yoğunlukları azaltmak için İETT yeterli miktarda araç ve şoförü garajlarda hazır bulunduracak(…)Metrobüs hattında da yolcu trafiği takip edilerek sefer planlamasında değişiklikler yapılacak, sefer aralıkları gerekirse artırılacak veya azaltılacak(…)

İBB Kurumsal Bülten, Şubat 2021
İETT, şikâyet raporları üzerinde yürüttüğü çalışmayla en çok şikâyet alan hatlarda iyileştirmeler yaptı. Yürütülen düzenli çalışma neticesinde Metrobüste şikâyet başvurularında yüzde 8,6, genel şikâyet başvurularında yüzde 3 azalma yaşandı. İETT’ye her hafta ortalama 35 bin başvuru yapılıyor. Bu başvuruların yüzde 15-20’si şikayetlerden oluşuyor. İETT Müşteri Hizmetleri Müdürlüğü, hat bazında listeler oluşturuyor. İETT, bu düzenli çalışma sonucunda geçtiğimiz yıl 100 bin yolculuk bazında şikâyet sayısında yüzde 3’lük bir düşüş gerçekleşti.

Karalayanlar

Ek sefer duyurularına ve İBB Sözcüsü Murat Ongun’un paylaşımına rağmen toplu taşıma seferleri bazı yolcular tarafından yetersiz bulunuyor ve tepkilere neden oluyor. Çeşitli gazetelere konuşan ve Murat Ongun’a Twitter’dan cevap veren İstanbullu yolcuların talepleri genellikle sefer sayılarının sıklaşması yönünde. Konuyla ilgili ayrıca Esenler Belediye Başkanı ve İBB Meclisi Ak Parti Grup Başkanvekili olan Tevfik Göksu, İETT’nin hat açması gerektiğini söyleyerek İBB’yi eleştirdi.

Yaşanan yoğunluk nedeniyle İBB’den “Sefer gecikmeleri ve iptallere karşı alternatif ulaşım ağlarını kullanın” mesajı üzerine İBB Meclisi Ak Parti Grup Başkanvekili, Esenler Belediye Başkanı Tevfik Göksu, Şubat 2021
“CHP'li İBB yönetiminden İstanbul'daki toplu taşımaya büyük çözüm. "Ey vatandaş biz yapamıyoruz kendi çözümünüzü kendiniz bulun.”

İBB Meclisi Ak Parti Grup Başkanvekili, Esenler Belediye Başkanı Tevfik Göksu , 27 Mayıs 2021
“Virüs sürecinde İBB’nin toplu taşımayla ilgili bir hamle yapmadığını görmek bizi çok üzüyor. Otobüs ve minibüslerdeki yoğunluk, virüsün yayılma hızını arttırdığına hep beraber şahitlik ediyoruz. İşte bunu ortadan kaldırmak için Ak Parti olarak bir atak yaptık. İETT hatlarına ihtiyacın varsa 250 tane İETT hattı aç. Araç ihtiyacın varsa okul servislerini, ağustos ayına kadar İstanbul halkının ulaşımına entegre et.”

Gazete haberlerinde görüşlerine yer verilen yolcular , Nisan 2021
“Metrobüslerde yoğunluk çok. Resmen millet sırt sırta yolculuk yapıyor. Bu yoğunluğun çözümü için sefer sayılarının artırılması lazım”
“İnsanlar metrobüste üst üste biniyor. Sosyal mesafe diye bir şey yok. Tıklım tıklım… Yapılması gereken sefer sayılarının artırılması
“Mümkün olduğunca metrobüs kullanmamaya özen gösteriyorum. Ancak bugün hastaneye gidecektim o yüzden kullanmak zorunda kaldım. Ama metrobüs oldukça yoğun .”
“Benim durağım ilk durak olduğu için oturarak geliyorum ben ama çok kalabalık. Pandemi diyorlar ama hikâye hepsi. Tedbirler boşuna yani. Her gün kullanıyorum mecbur ama bu şekilde yani. Bu kalabalıkla bu iş yürümez .”

İBB Sözcüsü Murat Ongun’un Tweet’ine cevaben yolcular, Mayıs 2021
“Murat Bey 7.7 m sefer diyorsunuz çok güzel fakat koca gün boyu 17 numaralı Pendik Kadıköy hattının sefer sayısı 24 onun da birkaç tanesi trafik yoğunluğundan iptal ediliyor. Bu sorun çözülebilir mi yoksa sorun yok Marmaray’a yürüyün ya da minibüse binin mi diyorsunuz . Mesela an itibariyle KM43 numaralı otobüste tüm koltuklar dolu ayakta en az 30 kişi var yani sizin söylediklerinizle gördüklerimiz pek uyuşmuyor umarım ilgilenirsiniz.”
“O zaman ben neden, 1 saat otobüs bekledim Murat Bey? Beyaz Masa’da bu konu ile ilgili şikayetim de var ve haklı bulundum.”
“Zincirlikuyu metrobus durağı öyle demiyor ama Murat Ongun. Bir cuma akşamı iş çıkışı bakarsanız görürsünüz. "Walking Dead" Türkiye versiyonu.”
“Murat Bey burada matematik hesabı yapmaktansa, bir zahmet mesai çıkış saati bir toplu taşımaya binmeyi deneyin. İnsanlar söyleneni değil, yaşadığını bilir. Yeni Bosna’dan Kadıköy'e 2 saatte döndüğüm günler var.”

Gerçek Ne?

Geçtiğimiz günlerde İstanbul Büyükşehir Belediyesi 2020 Faaliyet Raporu ve İETT 2020 yılı Faaliyet Raporu, İBB meclisinde onaylandı. Raporlarda yer alan veriler arasında toplu taşıma seferleriyle ilgili sayısal bilgiler de yer alıyor.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi ’nin Mayıs ayının sonunda onaylanan 2020 Faaliyet Raporu ’na göre toplu taşıma verileri:

Bir günde taşınan kişi sayıları
Metrobüs 457.837
Otobüs 507.142
Halk Otobüsü 831.646
Metro/LRT/ Tramvay 1.030.243
TCDD(MARMARAY) 231.812

Otobüs seferleri
826 hatta, 14.422 durak kullanılarak, toplam 6.389 adet otobüs ile günlük ortalama 2.200.072 kişinin ulaşımı sağlanmıştır.

Otobüs hat sayıları:
2016 yılı: 753
2017 yılı: 759
2018 yılı: 772
2019 yılı: 822
2020 yılı: 826

İETT otobüs sayısı
2016 yılı: 2.120
2017 yılı: 2.537
2018 yılı: 2.477
2019 yılı: 2.462
2020 yılı: 2.685

İETT metrobüs sayısı
2016, 2017 ve 2018 yılları: 593
2019 ve 2020 yılı: 603

Durak sayısı
2016 yılı: 12.601
2017 yılı: 12.895
2018 yılı: 13.494
2019 yılı: 13.708
2020 yılı: 14.422

Ayrıca İBB Meclisi’nde yapılan oturumda, İETT Genel Müdürü Alper Bilgili tarafından sunulan “ 2020 İETT Faaliyet Raporu ” da meclis tarafından onaylandı. Bilgili, İETT’nin bütçesinin 2 milyar 430 milyon TL olduğunu paylaştı ve sefer sayılarına ilişkin şu bilgileri verdi:
“Lastik tekerlekli toplu ulaşım olarak İETT ve özel ulaşım araçları ile 2020 yılında toplam 800 milyon yolcumuza 820 hatta 16 buçuk milyon sefer ile hizmet vererek 460 milyon kilometre yol kat ettik. Bu toplam faaliyet içerisinde, İETT araçları ile 353 milyon yolcumuza 490 hatta 7 milyon 700 bin sefer ile hizmet vererek 223 milyon kilometre yol kat ettik. Pandemi nedeniyle İETT’nin yıllık yolculuk sayısı 2019 yılına göre 573 milyondan 353 milyona düşerek yaklaşık yüzde 40 azaldı. Yolculuk sayılarımız yüzde 40 azalmış olmasına rağmen İETT olarak toplam sefer sayımızı 2019 yılının da üzerinde tamamladık. 2019 yılında 7,6 milyon olan sefer sayısı, 100 bin artış göstererek 2020 yılında 7,7 milyona yükseldi. Toplam sefer sayımızdaki artış doğrultusunda, İETT olarak bir önceki yıla oranla gerçekleştirdiğimiz kilometreyi de arttırdık. 2019 yılında 219 milyon kilometre yol kat etmişken 2020 yılında 223 milyon kilometre yol kat ettik.”

Beyaz Masa şikayetlerinde İstanbul’da toplu ulaşım
İstanbul İstatistik Ofisi’nin İBB Beyaz Masa İstatistikleri Bülteni’nin Mayıs 2021 sayısına göre Nisan ayında “bilgi istemi, talep ve şikâyetler”den oluşan başvuruların %11'i İGDAŞ, %17,5'i İSKİ ile ilgiliyken, bu iki kurum dışında kalan başvuruların oranı %71,5 olarak kaydedildi. Ulaşım hizmetlerine dair bilgi isteme sayısı 123.111 olurken, şikâyet sayısı 36.265, talep sayısı 22.709 olarak gerçekleşmiş görülüyor.

Tüm bu veriler ışığında Nisan ayında Beyaz Masa’ya yapılan ulaşım konulu toplam başvuru sayısı 182.085 şeklinde kaydedilmiş. İstatistik Ofisi’nin raporuna göre Nisan ayında ulaşım konulu şikayetlerin ortalama çözüm süresi 2 gün.

İstanbul İstatistik Ofisi’nin bülteninde en çok şikâyet edilen, bilgi istenen ve talep konusu olan alt başlıklar da veriliyor:

En çok şikayet edilen konular: "istanbulkart gıda", "otobüs gelmemesi" ve "kaba davranış"
En çok bilgi istenen konular: "sağlık destek hizmetleri", "istanbulkart gıda" ve "sosyal yardım"
En çok talep başvurusu alan konular "sağlık destek hizmetleri", "sosyal yardım" ve "randevu".

Başvuru faaliyet alanı bilgilerine bakıldığında afet yönetimi, çevre yönetimi, genel yönetim, imar yönetimi, kent ve toplum düzeni, kültür yönetimi, sağlık yönetimi, sosyal destek hizmetleri ve ulaşım başlıkları görülüyor. Bu başlıklar içerisinde en çok şikâyet alınan alan %44,7 ile ulaşım. Ulaşım faaliyet alanındaki şikayetlerin oranı Mart ayında %47,8; Şubat ayında 46,9; Ocak ayında 51,4 olarak kaydedilmiş.

Ulaşım konusunda Beyaz Masa’ya bilgi, talep ve şikâyet konularında en çok başvuru yapan ilk üç ilçe ise şöyle:
Fatih %5,7
Bahçelievler %4,8
Başakşehir %4,4

Şikayetvar.com’da İETT
Son bir yılın verilerine bakıldığında İETT’ye ilişkin 1.037 adet şikâyetin 21’inin çözüldüğü görülüyor. Platformun Marka Karnesi bölümünde son bir yılın memnuniyet puanı ise 5 üzerinden 1,7. Diğer taraftan İstanbul yolcular şikâyet ve taleplerini İETT’nin Alo 153 hattını arayarak, iett@iett.gov.tr e posta adresine mail atarak veya 1530’a SMS göndererek iletebiliyor.