UEFA çatırdadı: Avrupa Süper Ligi nedir? Galatasaray katılabilir mi?

Avrupa'nın önde gelen 12 futbol kulübü, UEFA Şampiyonlar Ligi'ne alternatif bir organizasyon düzenleme kararı aldı. The Super League (Avrupa Süper Ligi) adı verilen oluşum, Avrupa futbolunda deprem etkisi yarattı. Bazı kulüpler gelen tepkiler üzerine ligden çekileceklerini açıkladı.

Geçtiğimiz yıllarda da belirli aralıklarla gündeme gelen ve Avrupa Kulüpler Birliği (ECA) ile Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) ve FIFA arasında gerginliklerin yaşanmasına sebep olan Avrupa Süper Ligi’nin kurulması, Avrupa futbolunu derinden sarstı.

Avrupa ve dünya futbolunda önde gelen İngiltere, İspanya ve İtalya’dan 12 kulübün dahil olduğu Avrupa Süper Ligi’ne, UEFA ve FIFA başta olmak üzere ülke federasyonları ve kıtasal federasyonlardan çok sert açıklamalar gelmeye devam ediyor. Gelen sert tepkilerin ardından Süper Lig henüz başlamadan ayrılma kararı alan 6 İngiliz futbol kulübü, ayrılık sürecini başlattıklarını duyurdu. Çok geçmeden Atletico Madrid ve İnter de ligden çekildiklerini açıkladı. Ayrılık kararlarının ardından ‘Avrupa Süper Ligi dağılıyor, dağıldı’ şeklinde servis edilen haberlerin üzerine açıklama yapan Avrupa Süper Ligi Yönetimi, geri adım atmayacaklarını ve ligin kurulacağını bildirdi.

Dahil olan kulüplerin yayın hakları ve sponsorluk gelirlerinde yaşadıkları sorunlardan dolayı daha önce de dillendirdiği Avrupa Süper Ligi, küresel salgınla birlikte futbolda derinleşen ekonomik darboğaz gerekçe gösterilerek kuruldu. UEFA, FIFA ve futbol federasyonlarının art arda yaptıkları kınama açıklamalarıyla Avrupa futbolunda derin bir çatlağa neden olan Avrupa Süper Ligi nedir, uzmanlar ne diyor, UEFA ve FIFA neden karşı çıkıyor, Galatasaray konuya nasıl dahil oldu, Süper Lig’e  katılabilir mi, gerçekler ne?

Avrupa Süper Ligi nedir?
Avrupa Süper Ligi; UEFA ve FIFA’nın düzenlediği turnuvalara alternatif olarak düşünüldü. Avrupa kıtasında yer alan üst seviye 12 takım ve ismi daha sonra açıklanacak 3 takım ile toplam 15 kurucu kulübün organize edeceği yeni bir turnuva modeli olan Süper Lig, katılımcılara daha büyük para ödüllerinin dağıtılacağını vaat ediyor. Yeni ligde, 15 kurucu kulübe ek olarak her sezon değişecek 5 takım daha yer alacak.

Ligin kurucuları olarak yer alan İngiliz ve İtalyan kulüplerinden gelen ayrılık haberleri Avrupa Süper Ligi’ni sarssa da lig yönetimi tarafından yapılan açıklamaya göre ligin kurulması şu an için beklemede ve alternatif yollarla devam edecek.

Hangi takımlar var? Kimler ayrıldı?
İngiltere’den; Manchester United, Liverpool, Manchester City, Arsenal, Chelsea, Tottenham, İspanya’dan; Barcelona, Real Madrid, Atletico Madrid, İtalya’dan; Inter, Milan, Juventus’un kurucu kulüp olarak yer aldığı Avrupa Süper Ligi’ne, önümüzdeki günlerde 3 kurucu kulübün daha ekleneceği belirtilmişti.

Lige gelen yoğun tepkiler ve taraftar protestoları üzerine 6 İngiliz kulübü; Manchester United, Liverpool, Manchester City, Arsenal, Chelsea ve Tottenham ligden ayrılacağını açıkladı.

İngiliz kulüplerinden gelen ayrılık haberlerinin üzerine İspanyol takımı Atletico Madrid ve İtalyan temsilcileri İnter ile Milan bu ligden çekildiğini duyurdu.

Son ayrılık açıklamalarının ardından Avrupa Süper Ligi’nde; Barcelona, Real Madrid ve Juventus kaldı.

Nasıl oynanacak ve ne zaman başlayacak?
Katılan kulüplerin kendi liglerindeki müsabakalara devam edebileceği ve karşılaşmaların hafta içi planlanacağı Avrupa Süper Ligi, 20 takımın 10’lu iki gruba ayrıldığı ve puan sisteminden sonra gruplarda yer alan takımların birbirleriyle iki ayaklı eleme sistemi üzerinde karşılaşarak şampiyonun belirleneceği bir formatta uygulanacak. Puan sisteminde grupları ilk 3'te bitirenlerin direkt çeyrek finale yükselecek, ligi 4. ve 5. sırada tamamlayan takımlar ise çeyrek finale yükselmek için play-off karşılaşması yapacak. Yapılan açıklamaya göre ligin 2021’in Ağustos ayında başlaması planlanıyor.

Kim yönetecek, finansör kim?
3.5 milyar euroluk paranın kurucu üyeler arasında paylaşılacağı Avrupa Süper Ligi’nin Yönetim Kurulu’nda Başkan olarak Real Madrid’in Başkanı Florentino Perez, Başkan Yardımcıları olarak Juventus’un Başkanı Andrea Agnelli ve Manchester United’ın Başkanı Joel Glazer yer alacak. Turnuvayı ABD merkezli yatırım bankası JP Morgan 6 milyar dolar ile finanse edecek.

Galatasaray katılacak mı?
İngiliz The Sun Gazetesi’nin haberiyle gündeme gelen Galatarasay’ın Avrupa Süper Ligi’ne katılabileceği iddiaları, kamuoyunda büyük ses getirdi. Konuyla ilgili açıklama yapan Galatasaray Başkanı Başkanı Mustafa Cengiz, "Galatasaray menfaatleri neyi gerektirirse onu yaparım” dedi. Resmi bir teklifin gelmediğini dile getiren Cengiz, “Tabii ki camianın izni ve onayı olmadan karar veremeyiz. Avrupa´da başta Real Madrid Kulübü Başkanı Perez olmak üzere bütün büyük kulüplerin başkanları benim yakın dostum. Şu an için bize gelen resmi bir teklif yok. Böyle bir teklif gelirse, camiamızın menfaatleri doğrultusunda hareket ederiz" ifadelerini kullandı. Öte yandan konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Türkiye Futbol Federasyonu Başkanı Nihat Özdemir, federasyon olarak UEFA’nın yanında olduklarını, hiçbir Türk kulübünün, Avrupa Süper Ligi’ne katılmayacağını dile getirdi.

Avrupa Süper Ligi Başkanı Florentino Perez ise kurucu kulüplerin ayrılık kararından sonra düzenlediği basın toplantısında, “Kimseyi dışarıda bırakmadan en üst düzeyde maçlar olmalı. Türkiye'den takımlar gelmek mi istiyor? Gelsinler." açıklamasında bulundu.

Bildiride “Avrupa futbol ekonomisinde istikrarsızlık” vurgusu
Geçtiğimiz Pazar günü gece yarısı yayımlanan duyuruyla ligin kurulduğunu açıklayan Avrupa Süper Ligi Yönetimi yayımladığı bildiride, Avrupa futbol ekonomisindeki istikrarsızlık vurgusu yapıldı. Bildiride, Avrupa Süper Ligi'nin kuruluşunun, Kovid-19 salgınının Avrupa futbol ekonomisindeki istikrarsızlığı hızlandırdığı bir zamana denk geldiğine dikkat çekildi. Açıklamada, kurucu kulüplerin, birkaç yıldır Avrupa'daki müsabakaların kalitesini ve yoğunluğunu iyileştirme, en iyi kulüplere ve oyuncularına düzenli olarak rekabet etmelerini sağlayacak bir format oluşturma hedefinde olduğu aktarıldı. Açıklamada değerlendirmelerine yer verilen Real Madrid Başkanı ve Avrupa Süper Ligi'nin ilk başkanı Florentino Perez, "Futbola her seviyede yardımcı olacağız ve onu hak ettiği yere götüreceğiz. Futbolun dünyada 4 milyardan fazla taraftarı var ve dünyadaki tek küresel spor. Büyük kulüpler olarak bizim sorumluluğumuz onların isteklerine cevap vermektir." ifadelerini kullandı.

Kulüpler neden ayrıldı?
Avrupa Süper Ligi planının kurucuları arasında yer alan 6 İngiliz kulübünün hepsi, Süper Lig'den çekildiklerini açıkladı. İngiliz kulüplerinden gelen ayrılık haberlerinin üzerine İspanyol temsilcisi Atletico Madrid ve İtalyan takımı Inter, bu ligden çekildiğini duyurdu. İlk olarak Manchester City, Avrupa Süper Ligi'nden çekilme sürecini başlattı, onu takip eden Chelsea çekilmek için gerekli belgeleri hazırladığını bildirdi. Ardından Arsenal, Liverpool, Manchester United ve Tottenham da Avrupa Süper Ligi'nden çekileceklerini açıkladı. UEFA ve FIFA’dan gelen tepkilerin yanında İngiltere hükümeti ve Avrupa Süper Ligi’ne katılan İngiliz kulüplerinin taraftarlarından gelen yoğun tepkiler, İngiliz takımlarının çekilme kararında etkili oldu. İngiltere Başbakanı Boris Johnson,  6 İngiliz kulübünün Avrupa Futbol Ligi'ne katılmasını engellemek ve bu projeyi durdurmak için gerekirse yasa çıkarabileceklerini açıklamıştı. Chelsea kulübünün taraftarları oynanacak maç öncesi takımı protesto etti. Liverpool taraftar grupları takımdan desteklerini çekeceklerini açıklamışlardı. Arsenal taraftarlarından gelen yoğun eleştiriler karşısında Avrupa Süper Ligi’nden ayrılık haberlerini, "Bir hata yaptık ve sizden özür diliyoruz" ifadeleriyle duyurdu.

Avrupa Süper Ligi geri adım atmayacağını açıkladı
6 İngiliz kulübü ve daha sonra İspanyol temsilcisi Atletico Madrid ile İtalyan takımı Inter’in aldığı ayrılık kararı sonrasında İspanya ve İtalya'dan ikişer kulübün kaldığı Avrupa Süper Ligi, yaptığı yazılı açıklamada, "İngiliz kulüplerinin, maruz kaldıkları baskı nedeniyle bu kararı almaya mecbur bırakıldıklarını duyurmalarına rağmen, bugün olduğu gibi teklifimizin doğru ve Avrupa mevzuatı ile tutarlı olduğuna ikna olduk. Mahkemeler de Süper Lig projesini üçüncü şahısların herhangi bir eylemine karşı korumaktan çekinmedi." denildi. "Avrupa futbolunun statükosunun değişmesi gerektiğine inanıyoruz ve mevcut sistem düzgün çalışmadığı için yeni bir rekabet öneriyoruz." denilen açıklamada, Avrupa Süper Ligi'nin "futbol endüstrisini geliştirmeyi ve tüm piramit için katma değer üretmeyi hedeflediği" belirtildi. Öte yandan Avrupa Süper Ligi Başkanı Florentino Perez 3 kurucu takım kalan ligle ilgili yaptığı son değerlendirmesinde, "Proje şu an beklemede. 12 kulüp arasında bağlayıcı bir sözleşme imzaladık. Kimse projeden ayrılma bedeli ödemedi" açıklamasında bulundu.

UEFA: “Sözde lige karşı hem adli hem de sportif önlem alacağız”
UEFA, İngiltere Futbol Federasyonu, İngiltere Premier Lig, İspanya Futbol Federasyonu, La Liga, İtalya Futbol Federasyonu ve Serie A yönetimleri, projeye karşı ortak bir bildiri yayımladı. Açıklamada, "sözde Avrupa Süper Ligi" denilen turnuvaya katılmayı reddeden Fransız ve Alman kulüplerine teşekkür edilerek, "Biz, FIFA ve tüm üye federasyonlar, bu projeye karşı durmaya devam edeceğiz. Söz konusu turnuva, toplumun dayanışmaya her zamankinden daha çok ihtiyaç duyduğu bir zamanda, yalnızca birkaç kulübün çıkarına dayanan bir projedir. Bunun gerçekleşmesini önlemek için hem adli hem de sportif olmak üzere her türlü önlemi almayı değerlendireceğiz. Futbol, açık müsabakalara ve sportif liyakate dayanır; başka türlüsü düşünülemez." denildi.

FIFA: “Katılan kulüp ve futbolcular hiçbir organizasyona alınmayacak”
FIFA ve ona bağlı olan kıta futbol federasyonları; UEFA, CAF, AFC, Concacaf, CONMEBOL ve OFC imzaladıkları ortak bildiriyle Avrupa Süper Ligi’ne sert tepki gösterdi. Bildiride, turnuvaya katılan kulüp ve oyuncuların FIFA ve konfederasyonların düzenleyeceği hiçbir organizasyona alınmayacağı belirtildi. Açıklamada, “Son zamanlarda medyada yer alan Avrupa Süper Ligi projesine FIFA ve 6 konfederasyon olarak bir kez daha uyarımızı yapacağız. Bu tür bir turnuva ne FIFA ne de 6 konfederasyon tarafından tanınmayacaktır. Bu turnuvaya katılan kulüpler ve futbolcular, FIFA ve konfederasyonların düzenleyeceği hiçbir organizasyona alınmayacak ve men edilecektir.” İfadeleri kullanıldı.

Türk Kulüpler Birliği Vakfı da karşı
Kulüpler Birliği Vakfı, kurulması planlanan "Avrupa Süper Ligi"nin Avrupa futbolunun birliğine darbe vuracağını savunarak, UEFA'ya destek verdi. Vakfın Twitter hesabından İngilizce yapılan açıklamada, "Kulüpler Birliği Vakfı, son dönemde gelişen olaylar hakkında derin endişe duymaktadır. Sözde 'Avrupa Süper Ligi', Avrupa futbolunun bütünlüğüne düzeltilemez bir darbe vuracaktır. Futbol ailesinin tüm paydaşları için dayanışma ve iş birliğine her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyulan bir zamanda, bazı kulüplerin kendi çıkarlarını Avrupa futbolunun ortak çıkarının önüne koyan ayrılık planlarını şiddetle kınıyoruz. Türk Kulüpler Birliği Vakfı, kıtanın sportif değerini yaşatmak için UEFA'nın yanında yer almakta ve bütün paydaşları futbolun kalbini ve ruhunu yerle bir edecek bu talihsiz fikre karşı Avrupa futbolunu savunmaya çağırmaktadır" ifadeleri kullanıldı.

55 ülke federasyonundan ortak kınama
UEFA'ya bağlı 55 üye ülke federasyonu, yeni kurulan "Avrupa Süper Ligi" kınayan bildiriyi oy birliği ile kabul etti. İsviçre'nin Montrö kentinde düzenlenen 45. UEFA Olağan Kongresi’ne katılan UEFA'ya bağlı 55 üye ülke federasyonunun oy birliğiyle; İngiltere, İspanya ve İtalya'dan 12 kulübünün katılımıyla "Avrupa Süper Ligi" adıyla kurulan yeni girişimi kınayan bildiri, kabul edildi. Bildiride, "UEFA Kongresi, 'Süper Lig' adıyla anılan oluşumun tamamen karşısında yer almaktadır. Bu oluşum; birleştirici, saydam, destekleyici, prensipli ve spora değer katan Avrupa geleneklerini çiğnemektedir. UEFA ve üye federasyonlar, oyunda gelişimi ve devamlılığı sağlamak için açık turnuvalar, birlik ve gelirin dağılımına önem veren bugünkü Avrupa modeline inançlarını sürdürmektedir." ifadeleri yer aldı.

Fenerbahçe ve Galatasaray’ın eski başkanları yıllar önce dile getirmişti
Aziz Yıldırım: “UEFA çatırdayacak” demişti
Fenerbahçe'nin eski başkanlarından Aziz Yıldırım’ın 2015 yılında basın mensuplarıyla yaptığı konuşma sırasında, “UEFA çatırdayacak, bekleyin acele etmeyin. Daha neler çıkacak altından." İfadelerini kullanmıştı.

Ünal Aysal: “Avrupa Süper Ligi kuracağım” demişti
Bir dönem Galatasaray başkanlığı yapan Ünal Aysal, Londra'da katıldığı bir platformda 5-6 yıl içinde Avrupa'da 20 takımlı bir Süper Lig kurmayı istediğini söylemişti. 

Dev kulüpler ile UEFA neden ayrıştı
Avrupa’nın önde gelen kulüpleri ile UEFA arasında yaşanan yayın gelirleri ve ticari haklar konusundaki anlaşmazlıklar zaman zaman tekrarlanıyordu. UEFA bu durumu çözüme ulaştırmak üzere Avrupa Kulüpler Birliği’ne üye 17 kulüple birlikte Kulüp Yarışmaları Komitesi kurmuş fakat mart ayında toplanan komite toplantısında anlaşma sağlanamamıştı.

İngiliz basınından The Times’ın konuyla ilgili ele aldığı habere göre pandeminin etkisiyle düşen TV yayın hakları ve sponsorluk sebebiyle geliri 666 milyon dolar azalan UEFA, 5 yıl boyunca Şampiyonlar Ligi katılımında takımlara ödenecek ödüllerde indirim uygulayacak. Hem uygulanacak indirim hem de UEFA tarafından alınan Şampiyonlar Ligi’nin genişletilerek 36 takıma çıkarılması kararı, sürekli olarak Şampiyonlar Ligi’nde yarışan bu kulüpler tarafından gelir pastasından alınan payın azalması olarak görülüyor.

Juventus Başkanı Agnelli: “Avrupa futbolundaki kayıp 8.5 milyar Euro'yu bulabilir”
Geçtiğimiz günlerde Avrupa Kulüpler Birliği (ECA) Başkanlığı görevinden istifa eden Juventus'un Başkanı Andrea Agnelli, Kovid-19’dan dolayı Avrupa futbolundaki kaybın 6 ila 8.5 milyar Euro arasında olacağını öngörüyor. Geçtiğimiz günlerde düzenlenen futbol seminerinde konuşan Agnelli, “Sadece 4 aylık Kovid-19 krizini yaşadığımız 2019-20 sezonunun kayıplarına bakılacak olursa, bu yılı komple boş stadyumlarda geçireceğimizi tahmin ederek Avrupa futbolundaki kayıp 6.5 ile 8.5 milyar Euro arasında olacağını tahmin ediyoruz” dedi.

Deloitte: “En yüksek gelire sahip 20 kulübün kaybı, 2 milyar Euro’yu aşacak”
Her sene Ocak ayında düzenli olarak yayınlanan Deloitte 'Futbol Para Ligi' raporunun 2021 versiyonuna göre, Avrupa Süper Ligi’ni kuran 12 takımın içinde bulunduğu Avrupa’nın en yüksek gelire sahip 20 kulübünün 2021/21 sezonundaki gelir kaybı 2 milyar Euro’yu aşacak.

2021 raporunda, 2020 yılında ilk 20’de yer alan kulüplerin toplam 8.2 milyar Euro’luk bir gelir oluşturduklarına yer verilirken, bu rakamın 9,3 milyar Euro gelir sağlanan 2018/19 sezonuna kıyasla yüzde 12’lik bir düşüşe denk geldiği belirtildi. Rapora göre sadece 2020 yılında toplam 1.1 milyar Euro’luk ekonomik kayıp yaşayan 20 kulübün yaşadığı gelir kayıplarının 937 milyon Euro’sunun naklen yayın gelirlerinde yaşanan düşüşten kaynaklandığı yer aldı. Avrupa futbolunun zirvesinde yer alan 20 kulübün maçları seyircisiz oynaması ve bazı karşılaşmaların iptal edilmesinin maliyeti ise 257 milyon Euro olarak açıklandı.

Avrupa Süper Ligi kurucuları arasında yer alan kulüplerin gelirlerinde yaşadığı 1 sezonluk değişim:

Kaynak↗