Uzay Türkiye için hayal mi, gerçek mi?

+A -A

12:13 11-03-2021

Aklayanlar

Türkiye Uzay Ajansı (TUA) Başkanı Serdar Hüseyin Yıldırım:
“Çok ciddi bir altyapı çalışmasıyla hazırladığımız proje 1 yıl sürdü. Dünyada da ayakları yere basan bir program olarak ilgi gördü. Hayal satmıyoruz, gerçekten yapabileceğimiz şeyleri konuşuyoruz.”

“2023 yılına kadar yerli imkanlarla Ay’a çıkabilecek kabiliyeti kazanamayız.”

“2028 yılı sonuna kadar yerli milli imkanlarımızı olabilecek en üst seviyede kullanarak Ay’a yumuşak bir iniş yapmayı hedefliyoruz. Bu hedef kapsamında 2028 sonuna kadar insanlı bir iniş yok. Ay’a yumuşak iniş yaparak bir gezen aracı ile bilimsel çalışmalar yapmayı planlıyoruz”

“Şu an için 10 senelik açıklanan programımızda insanlı bir iniş yok. İnsanlı iniş çok ciddi riskleri barındırıyor, Türkiye buna hazır değil.”

“Uzayda var olacağız, var olmak zorundayız. Uzayda izi olmayanın dünyada sözü olmayacak.” Kaynak↗

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank:
"Türkiye'yi uzay ligine taşıyacağız. Projede bir bütçe sıkıntımız yok.”

"Türkiye bir uzay ülkesi, ülkemizde uzay alanında gelişmiş çok önemli kabiliyetler var. Ay misyonunda 2023 ve 2028 yıllarında iki aşamalı bir hedefimiz var. 2023'te ilk kez kendi milli ve özgün teknolojilerimizi kullanarak Ay ile teması gerçekleştirmek istiyoruz.” Kaynak↗

AK Parti Grup Başkan Vekili Bülent Turan
"Biz uzay programını hayata geçirelim. Teklif ediyorum, sizi Ay'a götürelim. Siz de orada en büyük heykeli yapıp açılışını yapın. Siz dalga geçin, tiye alın, sevinmeyin ama biz iddialıyız, heyecanlıyız. Kaybettiğimiz 21. yüzyılı mutlaka geri almasını bileceğiz." Kaynak↗

Karalayanlar

CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın:
“İktidarın; ‘2023 yılında Ay ile temas kurulması’ hedefini; 2 yıl gibi kısa bir zamanda ve yeterli bütçe ile teknik altyapı olmadan dillendirmesi TUA’yı uzay hedefleri ve uzay çalışmaları için değil, iç siyaset için kullanmayı amaçladığını gösteriyor.”

“Avrupa’dan 22 üye ülkenin bulunduğu Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) bütçesi yaklaşık 6 milyar Avro. ESA’ya üye olmak için AB üyesi olma şartı aramazken, Türkiye’nin ESA’ya üyeliği bulunmuyor.”

“Türkiye’nin hedeflerini duyurduğu program, uluslararası kamuoyunda beklenen etkiyi yaratmadı. Program açıklandığı sırada; bu alana ilgi gösteren kamuoyunun dikkati, Birleşik Arap Emirlikleri’nin gönderdiği uzay aracının Mars yörüngesine girmesine yoğunlaşmıştı.”

“Benzer şekilde 2011 yılında vaat edilen yerli uçakla ilgili somut bir gelişme yaşanmadı. Türkiye son 10 yılda teknoloji üreten değil, ithal eden bir ülke konumuna gelmiştir.” Kaynak↗

CHP İzmir Milletvekili Ednan Arslan:
"Türkiye Uzay Ajansı 13 Aralık 2018 tarihinde “Milli Uzay Programını” hazırlamak için kuruldu. İlk toplantısını 3 Eylül 2019’da yaptı. Uzun süre toplantı dahi yapmayan bir kurum, 2 yıl sonra aya inecek. Hadi hayırlısı uzaya giderken belki milli uçağımıza da yolda rastlarız." Kaynak↗

CHP Grup Başkanvekili Engin Altay:
“Beyefendi Ay’a 2023’te sert 2028’de yumuşak iniş yapacağını söyledi. 18 yılda Uzay Ajansı’na 2 milyar harcanmış, 2021 yılında koyulan ödenek 1,5 milyar, 2022 yılında 1.4 milyar koymuş, 2023’te 1.7 milyar koymuş. Yani toplamda 4.5 milyar para koymuş. Bu parayla Ay’a değil ama Everest’in tepesine çıkarsınız.” Kaynak↗

Gerçek Ne?

cumhurbaşkanı recep tayyip erdoğan, 9 Şubat 2021 tarihinde düzenlenen milli uzay tanıtım toplantısı’nda, türkiye’nin 10 yıllık uzay hedeflerini açıklamıştı. toplam 10 hedeften oluşan milli uzay programı, türkiye’nin uzay politikaları alanındaki vizyon, strateji, hedef ve projelerini kapsıyor. milli uzay hedefleri kapsamında gerçekleştirilen toplantıda, "milli uzay programı'ndaki birincil ve en önemli hedefimiz cumhuriyetimizin 100'üncü yılında ay'a ilk teması gerçekleştirmek” diyen erdoğan, “2023 sonunda yakın dünya yörüngesinde ateşleyeceğimiz kendi milli ve özgün hibrit roketimizle ay'a ulaşarak sert iniş gerçekleştireceğiz" şeklinde bir açıklama yapmıştı.

açıklamanın ardından gelen destekler, eleştiriler ve gri gerçekler…

uzay rekabeti
abd ve sovyet sosyalist cumhuriyetler birliği (sscb) yani günümüzün rusya’sı arasında 1950’lerin sonuna dayanan uzay çekişmesi, şimdilerde birçok devletin ve uluslararası kuruluşun başlıca departmanları haline gelmiş durumda. yakın geçmişte özel şirketlerin de faaliyet gösterdiği bir alana dönüşen uzay yolculuğu için, virgin galactic şirketinden 250 bin dolar karşılığında bilet alınabiliyor. Şirketin birkaç yıl içinde turistleri uzaya çıkarması planlanıyor.

İkinci dünya savaşı sonrasında yaşanan soğuk savaş döneminde, savaştan kalma roket teknolojisi ile işe başlayan rusya ve onu takip eden abd, birçok karşı hamle ile uzay yarışında birbirini geçmeye çalıştı. bu yarışta ruslar vostok serisi uzay araçları ile uzaya ilk insanı gönderme başarısını gösterse de 1969 yılında neil armstrong’un aya ilk ayak basan insan olması ile uzay yarışını kazanan amerikalılar oldu.

günümüzde birçok ülke ve uluslararası kuruluşun dahil olduğu yarışta; İran, nijerya, endonezya, bangladeş, bulgaristan, kolombiya gibi ülkelerde dahil olmak üzere yaklaşık 45 ülkenin uzay ajansı bulunuyor. Kaynak↗

ay’a insan gönderebilen sadece üç ülke…

günümüzde uzaya kendi imkânlarıyla insan gönderebilen ülkeler abd, rusya ve çin olarak sıralanıyor. bu ülkelerin yanı sıra uzay ile ilgili araştırmalarda en çok ilerleyen ve yakın zamanda uzaya insan gönderebilecek potansiyel olarak avrupa uzay ajansı (esa) gösteriliyor.

bu üç ülke ve esa’nın uzay maceraları ise abd’nin 1958, rusya’nın 1957, çin’in 1993 ve birçok avrupa ülkesinin dahil olduğu avrupa uzay ajansı’nın (esa) 1975’te başlıyor. Kaynak↗

bu kuruluşların bütçeleri;

nasa, abd: 23 milyar dolar

rusya uzay ajansı: 1,7 milyar dolar

çin uzay ajansı: 8 milyar dolar

esa, avrupa uzay ajansı: 7.3 milyar dolar

türkiye uzay ajansı (tua) 5.4 milyon dolar Kaynak↗, Kaynak↗, Kaynak↗

türkiye uzay ajansı’na ayrılan devlet bütçesi 38 milyon tl olarak gözüküyor. bbc türkçe’ye bilgi veren bir yetkili, çeşitli bakanlık ve kurumlardan ayrılan parayla birlikte bütçenin 2021 itibarıyla 30 milyon doları bulacağını belirtiyor. Kaynak↗

türkiye raporu’nun ‘Şubat 2021’ isimli araştırmasında yer alan milli uzay programı ile ilgili yapılan ankette katılımcılara, “milli uzay programı’nı destekleyip, desteklemedikleri sorulduğunda”:

yüzde 31.5’i destekliyorum,

yüzde 30.2’si desteklemiyorum,

yüzde 16.8’i desteklemiyorum, geçici bir gündem olduğunu düşünüyorum,

yüzde 14.7’si destekliyorum ancak zamanlama yanlış,

yüzde 6.8’i ise fikrim yok cevabını veriyor. Kaynak↗