Yanan orman arazilerine ne olacak? “Ormanlarda imara izin" iddiaları

+A -A

17:55 02-08-2021

Aklayanlar

28-31 Temmuz tarihleri arasında çıkan ve Türkiye’yi derinden sarsan 107 yangın, 1 Ağustos itibarıyla 98 noktada kontrol altına alındı. Yaşanan yangın felaketi ilk günden beri ormanlık alanların ne olacağına dair tartışmaları da beraberinde getirdi. Ağaç dikimi için seferberlik başlatıldı ve yetkililer bu alanların imara açılmasının mümkün olmadığını belirtti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan
“Yanan her karış orman toprağını çok daha fazlasıyla yeniden fidanlarla buluşturacak, orman varlığımıza tekrar kazandıracağız.”

Cumhurbaşkanı ayrıca, Twitter hesabından Anayasa’yı hatırlatan Erdoğan: “Anayasa’mızın 169’uncu maddesine göre, yanan alanlar başka amaçla kullanılamaz ve tekrar ağaçlandırılır. Türkiye’nin orman varlığını artırmış bir yönetim olarak, elbette yanan her yeri daha fazlasıyla tekrar ağaçlandırmak en başta gelen görevimizdir.” şeklinde bir paylaşım yaptı.

28 Temmuz 2021’de Resmi Gazete’de yayımlanan “Turizmi Teşvik Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile orman ve kıyılarda yapılaşma yetkisi Kültür ve Turizm Bakanlığına verilince ana muhalefet partisi lideri Kılıçdaroğlu tepki gösterdi. Kılıçdaroğlu’nun tepkisine cevaben Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy
“Sn. @kilicdarogluk, bu düzenleme bugün değil, 1982 yılında çıkarılan kanun ile 3 Bakanlığın uhdesinde 39 yıldır var olan yetkinin, uzmanlığı gereği Bakanlığımızla sınırlandırılmasından ibarettir. Birlik ve beraberlik gerektiren bu günlerde konuyu çarpıtmanızı doğru bulmuyorum.”

Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli
“Anayasa'nın 169'uncu maddesi, 'orman alanları daraltılamaz, imara konu edilemez.' Bunlarla ilgili istisnalar vardır. İstisnalar devlet kurumlarınadır. Turizmle ilgili istisnalar vardır. Turizmle ilgili bir tesis yapılacaksa Özal'dan beri bunun şekil ve şartları bellidir. Ormanların yakılmasına ihtiyaç yoktur.”

Orman Genel Müdürlüğü Basın ve Halkla İlişkiler Şube Müdürü İsmail Hakkı Güney, 2019
“Yanan alanlar hemen yıl içerisinde temizlenir, toprak işlenir ve ağaçlandırma faaliyetleri başlar. Her yıl o saha özenle takip edilir. Yanan alanların imara açılması tartışması bile bizim için çok ütopik bir şey. Orman yandıktan sonra otel olacak iddiaları bir şehir efsanesi olarak sosyal medyada dolanıyor. Biz de diyoruz ki, bu şekilde imara açılan bir örnek gösterin. Fakat tek bir örnek göremiyoruz.”

Orman Mühendisi Cihan Erdönmez
“Samimi bir şekilde söylüyorum Orman Kanunu'nun 18. maddesi bugüne kadar delinmiş değildir. Yani yanan orman alanları anayasanın amir hükmü doğrultusunda Orman Genel Müdürlüğü tarafından tekrar ormanlaştırılıyor.”

Karalayanlar

Diğer taraftan daha önce yanan ve imara açılan bazı ormanlık alanlar örneğinden yola çıkarak konuyla ilgili endişelerini dile getirenler, hükümet yetkililerini eleştiriyor ve ormanlık alanların yangına gerek olmadan hali hazırda kolayca imara açıldığını ifade ediyor.

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu
“Erdoğan bir imzayla ormanlarda yapılaşma yetkisini Turizm Bakanına verdi. Her yer yandı kül oldu, derdi dağı taşı betonlaştırmak. Çok açık söylüyorum; tek bir tuğla dahi koymaya kalkarsanız, önce ekskavatörle beni çiğnemeniz gerekecek. Ormanlarımıza dokunamayacaksınız. Hadsizler!”

İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Doğanay Tolunay
“Yanan orman alanına otel yapılması örneği ortadayken bu alanların imara açılmayacağını iddia etmek kamuoyunca kabul görmemektedir. Ancak Anayasamızın 169. Maddesi gereğince yanan alanların yeniden orman haline getirilmesi zorunludur. Ne yazık ki ormanlık alanların imara açılması için yangını beklemeye gerek kalmıyor. Oteller, madenler, santrallar için her yıl belli miktarda orman zaten imara açılıyor. Bu konuda herhangi bir şüpheye düştüğümüz takdirde vatandaş olarak meseleyi savcılığa taşıma hakkımız var.”

2019’a kadar, son 17 yılda 21 kez değiştirilen 6831 sayılı Orman Kanunu’nun ilgili maddelerinde yapılan değişikliklerle orman alanlarının çeşitli sebeplerle imara açılmasının kolaylaştığı belirtiliyor.

Türkiye Ormancılar Derneği Başkanı Ahmet Hüsrev Özkara
“Yasada yapılan değişiklikler yüzünden artık orman alanlarında imar izni almak yeterince kolay. Yani imar izni almak için ormanı yakmak daha zor bir iş. Biz burada bir kaşık suda fırtına çıkarıyoruz ancak devlet, yakarak yapıldığı sanılan rantın daha fazlasını kendi eliyle yasalar çerçevesinde yapıyor zaten. En büyük tehlike şu ki artık orman alanlarındaki her türlü yapı işlemi, vasıfsız bir sahada yapılıyormuş gibi davranılıyor. Artık kıyı şeritlerindeki bir ormanı, kolayca otele dönüştürebilirsiniz”

Memleket Partisi Genel Başkanı Muharrem İnce
“Sadece insanlar değil, memleketin deresi, dağı, taşı 19 yıldır beton ve imar sevdasıyla doğaya zarar veren AK Parti hükümetine isyan ediyor. Umudunuzu yitirmeyin. Bunları geldikleri gibi demokratik yollarla göndereceğiz. O zaman güneş hepimiz için doğacak güzel memleketimizde.”

Cenk Erdem, @shinyyylove
İletişim ekibimizle hop oturup hop kalkıyoruz. Muğla'da yanan yerler dağ tepe değil hepsi deniz kıyısı veya imar bekleyen değerli araziler

Gerçek Ne?

Yanan ormanlar yapılaşmaya açılabilir mi?

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, Madde 169’dan
A. Ormanların Korunması ve Geliştirilmesi
Devlet, ormanların korunması ve sahalarının genişletilmesi için gerekli kanunları koyar ve tedbirleri alır. Yanan ormanların yerinde yeni orman yetiştirilir, bu yerlerde başka çeşit tarım ve hayvancılık yapılamaz. Bütün ormanların gözetimi Devlete aittir. Devlet ormanlarının mülkiyeti devrolunamaz. Devlet ormanları kanuna göre, Devletçe yönetilir ve işletilir. Bu ormanlar zamanaşımı ile mülk edinilemez ve kamu yararı dışında irtifak hakkına konu olamaz. Ormanlara zarar verebilecek hiçbir faaliyet ve eyleme müsaade edilemez. Ormanların tahrip edilmesine yol açan siyasi propaganda yapılamaz; çıkarılamaz. Ormanları yakmak, ormanı yok etmek veya daraltmak amacıyla işlenen suçlar genel ve özel af kapsamına alınamaz.

28 Temmuz 2021’de Resmi Gazete’de yayımlanan ve tartışmaya konu olan “Turizmi Teşvik Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”, 18 Temmuz 2021’de kabul edilmişti.

Buna göre,
"Turizm merkezleri", kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri dışında kalmakla birlikte bu bölgelerin niteliğini taşıyan, turizm hareketleri ve faaliyetleri açısından öncelikle geliştirilmesinde kamu yararı bulunan orman vasıflı olanlar dahil, Hazine taşınmazları ile tescili mümkün olan devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerde yeri, mevkisi ve sınırları, Cumhurbaşkanı kararıyla tespit ve ilan edilen alanları tanımlayacak. Kültür ve Turizm Bakanlığınca uygun görülen kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgelerinde, alanın bütüncül bir anlayışla korunmasının, geliştirilmesinin, sosyal ve teknik altyapının gerçekleştirilmesinin ve işletilmesinin özel sektör iş birliği ile sağlanması amacıyla Bakanlık tarafından, adına tahsis yapılanların katılımıyla turizm hizmetleri yönetim birlikleri kurulmasında Bakanlık yetkili olacak.

Ayrıca; ormanlık alanlar üzerinde bulunan ve Orman Genel Müdürlüğü sabit kıymetlerine alınan tesislerden konaklama amaçlı kullanılması mümkün olanlar ile kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ile turizm merkezleri içinde ve bu bölge ile merkezlerin dışında olmakla birlikte denize kıyısı olan ilçelerde, içerisinde her tür ve kapasitede konaklama tesisi bulunan mesire yerlerini tahsis etmeye, gelirleri Orman Genel Müdürlüğüne ait olmak üzere Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkili olacak. Bu yerlerde lüks çadır, çadır ve karavan alanı yapılması amacıyla ilgili mevzuatı uyarınca Orman Genel Müdürlüğü tarafından da kiralama yapılabilecek.

Yanan ormanlara ne yapmalı?
Orman Yangınları Ekolojisi Uzmanı Prof. Dr. Tuncay Neyişçi, TRT Haber’e konuşarak şunları söyledi: “Yanan alanların hemen ağaçlandırılması son derece yanlış bir stratejidir. Alan ne kadar büyük olursa olsun doğaya veya ormana kendini yenileyebilmek için en fazla 1 yıl verelim. Alanın büyük bölümü kendini yenileyecek koşulları yerine getirecektir. Doğanın kendini yenileyemediği, kendi ormanını yeniden eski haline getiremediği yerlerde o zaman işte bizim bağışlarımızla doğayı alt üst etmeden doğaya da saygılı davranarak fidanlarımızı götürüp dikebiliriz.”

Uzmanlara göre yanan ağaçlar yerine, yangına karşı dayanaklı olan kara servi, mavi servi, zakkum, akasya tercih edilmeli.

Yanan ağaçları keserek dalları yere serebilir ve bu sayede erozyonu da önleyebilirsiniz diyen Yangın Ekoloğu ve Biyolog Prof. Dr. Çağatay Tavşanoğlu, konuya şöyle açıklama getiriyor: “Çünkü bunu yaparsanız topraktaki erozyonu da engelliyorsunuz. Sonrasında illa destek vermek istiyorsanız, kızılçam tohumu ekebilirsiniz. Böylelikle bu alanı sürmediğiniz için diğer türlerle ağaçların birlikte büyümesini, ekosistemin yenilenmesini sağlayabilirsiniz. Bir miktar tohum desteğiyle bu alanlar yeniden orman haline büründürülebilir.”

Son beş yılda Türkiye’de orman yangınları
Orman Genel Müdürlüğü 2020 yılı faaliyet raporuna göre, Yıl içerisinde, yangınla mücadelede fiziki tedbirler alınarak 3.399 adet orman yangınına müdahale edilmiş, 20.971 hektar orman alanı zarar görmüş.

Orman Yangınlarının Çıkış Sebeplerine Sayısal Dağılımı (Adet)

Yıl	2016	2017	2018	2019	2020
Kasıt	157	151	94	124	72
İhmal/Dikkatsizlik/Kaza	990	721	676	883	1.156
Doğal	310	259	400	372	312
Sebebi Belirlenemeyen	1.731	1.280	997	1.309	1.859

Orman Genel Müdürü Bekir Karacabey’in, Anadolu Ajansı’na verdiği bilgiye göre; 2019 yılında yanan 11 bin 332 hektar alanın 6 bin 200 hektarı aynı yıl içinde ağaçlandırıldı, 1087 hektardaki çalışmaların da 2020 yılı sonunda tamamlandığı bildirildi.

“Ağaçlandırılmaya konu edilmeyen 4 bin 46 hektar alan ise örtü yangını olması ve mevcut ağaçların zarar görmemesi nedeniyle müdahale gerektirmiyor.” dendi.