TRT hakkında
1964 yılında kamuya objektif ve tarafsız haber ulaştırma misyonuyla özerk ve bağımsız bir yayın aracı olarak kurulan Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT), günümüzde bünyesinde farklı dillerde yayın yapanlar da dahil olmak üzere 16 TV kanalı ve 17 radyo kanalı ile hizmet veriyor. “Özerklik” yapısı 1971 yılında kaldırılan TRT’nin tarafsızlığı ise Anayasa’nın 133. Maddesi ve 2954 sayılı Türkiye Radyo ve Televizyon Kanunu ile korunuyor. 3093 Sayılı Türkiye Radyo - Televizyon Gelirleri Kanunu ile gelir sürekliliğinin kanunlarla korunduğu TRT’nin ana gelir kalemlerini; televizyon, radyo, video, cep telefonlarından alınan bandrol ücretleri, elektrik tüketiminden alınan yüzde 2’lik TRT payı, ilan ve reklam gelirleri oluşturuyor.
TRT’nin yönetim yapası değişti
Resmi Gazete'de yayımlanan atama kararı ve Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile TRT yönetim yapısında da değişikliğe gidildi. Önceki yönetmelikte "Genel Müdür, Yönetim Kurulunun başkanıdır" ibaresiyle aynı isim tarafından yürütüleceği belirtilen TRT Yönetim Kurulu Başkanlığı ve TRT Genel Müdürlüğü fonksiyonları ayrıldı. Böylece Yönetim Kurulu Başkanlığı "karar organı", Genel Müdürlük ise "icra organı" olarak faaliyet yürütecek.
Görev süresi dolan TRT Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü İbrahim Eren'in yerine, Prof. Dr. Mehmet Zahid Sobacı TRT Genel Müdürü, Prof. Dr. Ahmet Albayrak da TRT Yönetim Kurulu Başkanı olarak atandı. TRT Yönetim Kurulu üye sayısı da 7'den 9'a çıkarıldı. Kaynak↗
TRT’nin yeni yönetimi
TRT Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Ahmet Albayrak
1982 Kayseri doğumlu Ahmet Albayrak 2003 yılında Erciyes Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Resim Bölümü’nden mezun olduktan sonra yüksek lisans ve doktorasını Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Resim Anasanat dalında tamamladı. Video, film, motion, resim, çizim, fotoğraf ve enstalasyonları ile çeşitli ödüller kazanan Albayrak, Kültür ve Turizm Bakanlığından 4 kez başarı ödülü aldı. T.C Merkez Bankası'nın yurt içi ve yurt dışındaki sergilerinin sanat danışmanlığını ve küratörlüğünü de yürüten Albayrak, Dışişleri Bakanlığı Diplomasi Akademisi'nde de dersler verdi.
TRT Genel Müdürü Prof. Dr. Mehmet Zahid Sobacı
Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümü’nden 2001 yılında mezun olan Mehmet Zahid Sobacı yüksek lisans ve doktora eğitimini Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı'nda tamamladı. Birden çok kitabı bulunan Sobacı’nın ulusal ve uluslararası dergilerde çok sayıda makalesi yayımlandı. 2015-2018 yılları arasında düşünce kuruluşu SETA'da iç siyaset alanında çalışmalar yürüten Mehmet Zahid Sobacı, Basın İlan Kurumu (BİK) Yönetim Kurulu Başkanı ve Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkan Yardımcısı Vekili görevlerini yürütüyor.
Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Oğuz Göksu
1989 yılında İstanbul’da doğan Oğuz Göksu, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi’nden mezun olduktan sonra yine İstanbul Üniversitesi’nde yüksek lisans ve doktorasını tamamladı. Daha önce Gaziantep Üniversitesi'nde Araştırma Görevlisi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi’nde misafir Öğretim Üyesi olarak çalışmalar yürüten Oğuz Göksu, çeşitli ulusal projelerde yer aldı. TRT Yönetim Kurulu Üyeliği’ne atanan Göksu, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’nda da görev yapıyor.
Yönetim Kurulu Üyesi Mücahit Eker
1986 doğumlu olan Mücahid Eker, 2009 yılında Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi’nden mezun olduktan sonra, Marmara Üniversitesi’nde yüksek lisansını tamamladı. Eker, daha önce çeşitli dergi ve ajanslarda editör olarak görev yaptı. TRT Yönetim Kurulu Üyeliği’ne atanan Mücahid Eker, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’nda da Medya Koordinatörü olarak görev alıyor.
Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Oğuzhan Bilgin
2007 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nden mezun olduktan sonra aynı üniversitede yüksek lisansını tamamlayan Bilgin, 2015 yılında İngiltere'de doktorasını tamamladı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’in oğlu olan Oğuzhan Bilgin, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nde Öğretim Üyesi olarak görev alıyor.
Yönetim Kurulu Üyesi Meryem İlayda Atlas Çetin
TRT Yönetim Kurulu Üyeliği’ne atanan Meryem İlayda Atlas Çetin, Daily Sabah Yayın Koordinatörü ve SETA Araştırmacısı.
Yönetim Kurulu Üyesi Hilal Kaplan
Barış sürecini yönetecek olan "Akil İnsanlar" heyetinde yer almış olan Hilal Kaplan, Sabah Gazetesi’nde köşe yazarlığı ve çeşitli programlarda yorumculuk yapıyor.
Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Veysel Kurt
TRT Yönetim Kurulu Üyeliği’ne atanan Veysel Kurt, İstanbul Medeniyet Üniversitesi Öğretim Üyeliği ve SETA araştırmacısı
TRT Yönetim Kurulu Üyesi Atakan Yılmaz
Atamalar yasal mı?
2954 sayılı Türkiye Radyo ve Televizyon Kanunu’na göre TRT’nin Yönetim Kurulu Üyeleri, Bakanlar Kurulu tarafından genel müdür yardımcıları arasından atanıyor, dışarıdan seçilecek yönetim kurulu üyeleri ise Radyo ve Televizyon Üst Kurulu tarafından teklif ediliyor ve yine Bakanlar Kurulu kararı ile atanıyordu.
2018 yılında yayımlanan 703 sayılı KHK ile TRT Yönetim Kurulu Üyeleri ve Genel Müdürü’nün atanması Cumhurbaşkanı’na devredildi.
703 sayılı KHK ile değiştirilmeden önce 2954 sayılı Türkiye Radyo ve Televizyon Kanunu’ndan:
“Kurumun en yüksek karar ve yönetim organı olan Yönetim Kurulu; Genel Müdür, Bakanlar Kurulu tarafından genel müdür yardımcıları arasından atanan iki üye ile elektronik veya kitle iletişimi alanlarında bir, hukuk alanından bir, işletme, iktisat veya maliye alanlarından bir ve sanat veya kültür alanlarından bir kişi olmak üzere, bu alanlarda temayüz etmiş kişiler arasından seçilen ve atanan dört üyeden oluşur. Dışarıdan seçilen Yönetim Kurulu üyeleri, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu tarafından her bir alandan teklif edilen iki kat aday arasından Bakanlar Kurulu kararı ile atanır.” Kaynak↗
703 sayılı KHK’nın 95. maddesi:
“11/11/1983 tarihli ve 2954 sayılı Türkiye Radyo ve Televizyon Kanununun;
a) 1 inci maddesinde yer alan “Kurumunun kuruluş, görev, yetki ve sorumluluklarına” ibaresi “Kurumuna” şeklinde değiştirilmiştir.
b) 8 ila 10 uncu maddeleri, 11 inci maddesinin birinci ila beşinci fıkraları, 12 inci maddesi yürürlükten kaldırılmıştır.
c) 11 inci maddesinin altıncı fıkrasında yer alan “Bakanlar Kurulu kararnamesi ile” ibaresi “Cumhurbaşkanınca” şeklinde değiştirilmiştir.” Kaynak↗
TRT’nin tarafsızlığı
1964 yılında özerliği olacak şekilde kurulan TRT’nin, 1971 yılında özerklik yapısı kaldırıldı. Daha sonra Anayasa’nın 133. Maddesi ve 2954 sayılı Türkiye Radyo ve Televizyon Kanunu’nu uyarınca “tarafsız” kamu tüzel kişiliğine sahip bir yapıda faaliyetlerini sürdürmesi gerektiği kanunlarla belirlendi.
TRT’nin yayın esaslarını belirleyen 2954 sayılı Türkiye Radyo ve Televizyon Kanunu’nun 5. Maddesinde yer alan “tarafsızlık” vurgulu bentler:
“a) Anayasanın sözüne ve ruhuna bağlı olmak; Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü, milli egemenliği, Cumhuriyeti, kamu düzenini, genel asayişi, kamu yararını korumak ve kollamak.”
“d) Devletin bir kişi veya zümre tarafından yönetilmesini veya sosyal bir sınıfın diğer sosyal sınıflar üzerinde egemenliğini sağlamak yahut Devleti ve Devlet otoritesini ortadan kaldırmak veya dil, ırk, din ve mezhep ayırımı yaratmak yahut sair herhangi bir yoldan bu kavramlara ve görüşlere dayanan bir Devlet düzeni kurmak amacı güden rejim ve ideolojilerin propagandasına yer vermemek.”
“k) Haberlerin toplanması, seçilmesi ve yayınlanmasında tarafsızlık, doğruluk ve çabukluk ilkeleri ile çağdaş habercilik teknik ve metotlarına bağlı olmak.”
“l) Haberler ile yorumları ayırmak ve yorumların kaynaklarını açıklamak.”
“m) Kamuoyunun sağlıklı ve serbestçe oluşabilmesi için kamuoyunu ilgilendirecek konularda yeterli yayın yapmak; tek yönlü, taraf tutan yayın yapmamak ve bir siyasi partinin, grubun, çıkar çevresinin, inanç veya düşüncenin menfaatlerine alet olmamak.” Kaynak↗
Anayasa’nın “Radyo ve Televizyon İdaresi ve Kamuyla İlişkili Haber Ajansları” başlıklı 133. Maddesi
“Radyo ve televizyon istasyonları kurmak ve işletmek kanunla düzenlenecek şartlar çerçevesinde serbesttir.
Devletçe kamu tüzelkişiliği olarak kurulan tek radyo ve televizyon kurumu ile kamu tüzelkişilerinden yardım gören haber ajanslarının özerkliği ve yayınlarının tarafsızlığı esastır.” Kaynak↗