Tehlikeli mi, güvenli mi? Türkiye’nin İlk Nükleer Santrali Akkuyu

+A -A

16:35 15-03-2021

Aklayanlar

Akkuyu A.Ş’nin Türkçeye uyarladığı AES2006 isimli aplikasyona göre:
Reaktör, 9 şiddetindeki bir depreme dayanıklı ve reaktör binası koruma kabı 400 tonluk bir cismin düşmesi halinde bile tehlike yaratmıyor. Kaynak↗

Cumhurbaşkanı Erdoğan:
“Sayılı ülkenin sahip olduğu bir teknolojiyle Akkuyu inşa ediliyor. Yaklaşık 550 bin parçadan oluşan Akkuyu Nükleer Güç Santralimizi en ileri düzeyde güvenlik sistemleriyle donatıyor, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı standartlarına uygunluğuna mutlaka dikkat ediyoruz.” Kaynak↗

Rusya Devlet Başkanı Putin:
"Akkuyu NGS projesinin gerçekleştirilmesi Türkiye’nin enerji güvenliğine ciddi katkılar sağlayacak, ekonomisini daha da güçlendirecek. Türk tüketicileri için de ucuz ve temiz elektriğe erişim sağlayacak." Kaynak↗

Rusya Devlet Atom Enerjisi Kurumu (Rosatom) Genel Müdürü Alexey Likhachev:
“İnşa edilen bu santral referanslı bir projeye göre yapılmaktadır. Ülke yöneticilerinin, Türk sanayi şirketlerinin ve halkın destekleriyle birlikte, ülkenin enerji güvenliğinin temellerinden biri olacak olan nükleer santrali hızlı ve verimli bir şekilde inşa edebileceğiz.” Kaynak↗

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez:
“Akkuyu NGS, Türkiye'nin elektrik ihtiyacının %10'unu karşılayacak. Nükleer santral, çevre dostu ve kesintisiz bir elektrik kaynağı olduğu için ekolojimizin korunmasına da önemli bir katkıda bulunacaktır.” Kaynak↗, Kaynak↗

Akkuyu NGS Yapı İşleri Direktörü Sergei Butckikh:
Akkuyu NGS inşaatı çalışmaları sırasında çatlak oluştuğu" yönündeki iddialara Sergei Butckikh’in yanıtı:

"Kelimeyi 'çatlak' diye tabir etmememiz gerekiyor. 'Çatlak dememek gerekiyor' derken, bir inşaatın ne kadar zor bir teknolojik süreçle gerçekleştiğini belirtmek istiyorum. Beton harcının oluşumundan, en ufak detaylara kadar kullanılan malzemelerin farklı hesaplar kullanılarak yapılan bir çalışmadan bahsediyoruz. Bu kadar kapsamlı bir tesisin inşaatında elbette ki öngörülen tasarımda izin verilen bazı boşlukların oluşması gayet doğal ve inşaat sürecinde meydana gelebilecek hususlar. Bu tür hususlar ortaya çıktığında, bunların onarımının ne şekilde yapılacağı da proje uygulama belgelerinde yer alıyor. İnşaat sahasında halihazırda bağımsız yapı denetim şirketleri var. Onlar tüm bu süreçleri çok sıkı bir şekilde denetliyorlar."

Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Niyazi Meriç:
“Nükleer 70 yıldır dünyada gelişmiş ülkelerin kullandığı ve sürekli farklı boyutlarda gelişen bir teknoloji. Akkuyu NGS'nin yapımının tamamlanması Türkiye'deki bilim insanlarını ve teknoloji şirketlerini bu alanda çalışmaya motive edecektir” Kaynak↗

Akkuyu Nükleer Anonim Şirketi Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Anastasia Zoteeva:
“Santralimizi güvenliğinden eminiz. Nükleer enerji eko kare, yeşil karenin içinde yerini almış durumda. Yani solar, rüzgâr, hidro ve nükleer enerjiden oluşuyor bu kare. Ve nükleer bir baz enerji olarak enerji arzındaki iniş çıkışları dengeleyebilir.” Kaynak↗

Akkuyu NGS kurum açıklaması:
"Santral, radyonüklitlerin çevre ile temasını engelleyen, birbiri ile iç içe geçmiş, dört adet fiziksel bariyerden oluşmaktadır. Akkuyu NGS, bu bariyerler sayesinde azami korunaklı bir güvenlik sistemine sahip olacaktır. Bu tasarımla çevre ve bölge halkının radyasyondan korunması tamamen güvence altına alınmış olacaktır. Bir başka deyişle, normal işletme koşullarında bölge halkının ve çevrenin doğal radyasyon seviyelerini aşacak düzeyde radyasyona maruz kalması söz konusu değildir" Kaynak↗

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı:
Akkuyu NGS Projesi kapsamında hazırlanan ÇED raporunda, nükleer atıkların nerede tutulacağı, nasıl taşınacağı ve devamında bu sürecin güvenliğinin nasıl sağlanacağına ilişkin hususlar Bölüm III kapsamında açıklanmaktadır. Kaynak↗

Karalayanlar

Enerji Uzmanı Prof. Tolga Yarman:
“Santral turizme zarar verecek. 20 milyar dolara dört reaktör kurulacak. Biz bunun dört katını turizmden kazanıyoruz. ABD, Three Miles Adası’ndaki reaktördeki kaza, Çernobil faciası ve Japonya’da Fukuşima nükleer santrali. Bu kazaların üçü de aşamalı olarak hiç aklımıza gelmemiş sebeplerden meydana gelmiş olup, bugüne kadar on binde bir düzeyinde düşündüğümüz kaza oranını yüzde bire düşürmüştür. Bu demek oluyor ki dünyadaki her 100 reaktörden birisi bugünkü teknoloji itibariyle hiç akla gelmemiş sebeplerden elden kaçar."

Enerji analisti Özgür Gürbüz:
“Anlaşma şartları dışa bağımlılığı azaltmıyor. Santral yapılırsa hem doğalgazda hem elektrikte Rusya'ya bağımlı olacağız. Üstelik Rusya santrali istese bile başka bir şirkete devredemeyecek. Her zaman çoğunluk hisseye sahip olacak." Kaynak↗

TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Başkanı Hüseyin Alan:
“Santralin yapıldığı yer Ecemiş Fay Zonu yakınında ve etki alanında. Akdeniz tektonik açısından da hareketli bir bölge. Batı Anadolu’da Muğla ve açıklarından sıklıkla deprem oluyor. Nükleer santral gibi projeler yapılırken tüm bu parametrelerin göz önüne alınması gerekiyor.” Kaynak↗

Avukat Fevzi Özlüer (Proje iptali için açtığı davalar bulunuyor):
“Enerji üretmenin dışında atığının nasıl imha edileceği ÇED raporunda belirtilmeli. ÇED raporunda riskin nasıl yönetileceğine dair bir düzenleme yok.”

Mersin Nükleer Karşıtı Platform Üyesi, Mersin Tabip Odası Eski Başkanı Dr. Ful Uğurhan:
“Mersinliler’in %80’in nükleere karşı. Nükleer santrallerin normal çalışma koşullarında, radyoaktiviteden dolayı çevreye yaydıkları zararlar, pek çok bilimsel çalışmayla kanıtlandı. Örneğin Almanya’daki santrallerin yakınında yaşayanlarda çocukluk çağı kanser ve lösemi vakalarında artışlar olduğu gözlemlenmiş.”

Nükleer Karşıtı Platform, Eski Sözcü Sabahat Aslan:
“Silifke’nin çileği, Akkuyu’ya 30 km uzaklıkta… Siz tüketebilir misiniz? Çünkü şunun biliyoruz ki nükleer santral çalıştığı sürece radyasyon yayar. Bu durum, tarım alanlarını da etkileyecektir.” Kaynak↗

Muz Üreticileri Birliği Başkanı Mehmet Güzel:
"Nükleer santrallerin 200 kilometre yarıçapı çevresinde yetişen gıda ürünleri etki altında kalır. Bu alan içerisinde kalan bölgelerde yetişen ürünlerde, 'nükleer kalıntı vardır’ anlamına gelen belge istenecek. Bu da Anamur ile Mersin arasındaki bölgelerde tarımın ölmesi anlamına gelir" Kaynak↗

Greenpeace Akdeniz İklim ve Enerji Kampanya Sorumlusu Duygu Kutluay:
“Türkiye nükleer enerji için kullanılan yakıt çubuklarının yüzde 100’ünü ithal edilmek durumunda kalacak. Türkiye güneş enerjisi potansiyeli açısından çok şanslı bir ülke. Güneş doğal bir kaynak ve hem yerli hem de bedava.”

Mersin Nükleer Karşıtı Platform Dönem Sözcüsü Avukat Alpay Antmen:
“Kurulduğu anda nükleer ışıma olması doğaya ve insana zarar verecek. Reaktör deniz suyunu alıp soğuyacak ve birkaç derece fazlasıyla denize verecek. Deniz suyunun ısınması deniz canlılarının ölümüne neden olacak” Kaynak↗

Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias:
İnşa aşamasında olan Akkuyu Nükleer Güç Santrali'nin (NGS) bölge ülkeleri için birçok sorunlu neticesi olacağını söyleyen Dendias: “Akkuyu Doğu Akdeniz'in Çernobil'i olabilir." Ayrıca Bakan’ın, Türkiye'yi, enerji alanındaki çalışmaları nedeniyle ABD'ye şikayet ettiği belirtildi. Kaynak↗

Güney Kıbrıs Parlamentosu:
Güney Kıbrıs, Akkuyu santralinin adaya yakın olması nedeniyle 'Derin endişe yarattığını açıkladı ve nükleer bir kaza ya da şiddetli bir deprem durumunda meydana gelebilecek sızıntıların, kuvvetli rüzgarlar ve denizdeki akıntılar ile felaketin boyutlarını iyice büyüteceği kaygısını vurguladı. Parlamento aldığı kararda Türkiye'nin "çevre örgütlerinin, çok geniş bir bölge açısından ciddi tehdit oluşturduğu uyarılarını dikkate almadan" nükleer santralin temelini atmasını kınandı. Kaynak↗

Gerçek Ne?

Toplam dört bölümden oluşması planlanan Akkuyu Nükleer Güç Santrali (NGS)’nin ilk bölümünün 2023 yılında devreye girmesi için çalışmalar sürüyor. Santralin tam kapasiteye ulaşması ise 2026 yılını bulacak. Rusya ile ortak yürütülen çalışmalar; Türkiye Atom Enerjisi Kurumu ve bağımsız yapı denetim kuruluşu Fransız şirketi ASSYSTEM’in gözetiminde yapılıyor.

Nükleer güç santrali ne demektir?
Yakıt olarak radyoaktif maddelerin kullanıldığı, elektrik enerjisi üretilen tesistir.

Türkiye elektrik ihtiyacını hangi kaynaklardan karşılıyor?

%31,4’ü hidrolik enerji

%28,6’sı doğal gaz

%22,4’ü kömür

%8,1’i rüzgâr

%6,2’si güneş

%1,6’sı jeotermal

%1,7’si diğer kaynaklar.

Elektrik enerjisi üretim santrali sayıları:

2019 yılı Eylül ayı sonu itibarıyla 8.069 (Lisanssız santraller dahil)

669 adedi hidroelektrik

68 adedi kömür

262 adedi rüzgâr

52 adedi jeotermal

330 adedi doğal gaz

6.435 adedi güneş

253 adedi diğer kaynaklı santraller. Kaynak↗

Akkuyu, Türkiye’de elektrik ihtiyacının ne kadarını karşılayacak?
Yılın her günü, 24 saat çalışarak 4.800 MW’lik kurulu güç ile elektrik üretecek ve ülke ihtiyacının %10’unu karşılayacak. Kaynak↗

Dünyada nükleer santraller:

31 ülkede 440 nükleer reaktör işletmede, 19 ülkede 54 adet nükleer reaktör inşa halinde.

Nükleer santrallerde üretilen elektrik dünya elektrik arzının yaklaşık %10’una denk geliyor.

Fransa %71

Ukrayna %54

İsveç %34

Belçika %48

Avrupa Birliği %28

Güney Kore %26

ABD %20

Oranlarında elektrik ihtiyaçlarını nükleer enerjiden karşılıyor.

Dünyada inşa halindeki nükleer reaktör sayıları

Çin’de 11 adet

Hindistan’da 7 adet

Rusya’da 4 adet

BAE’de 4 adet

Güney Kore’de 4 adet

ABD’de 2 adet

Fransa’da 1 adet Kaynak↗

Bir nükleer santral nasıl elektrik üretir?
Uranyum ve plütonyum gibi radyoaktif elementlerin çekirdekleri, belirli şartlar altında parçalanır. Bu, zincirleme bir reaksiyon yaratır ve olağanüstü sıcaklıkta bir ısı ortaya çıkar. Tüm bu enerji, kalın betonla kaplı nükleer reaktörün içinde meydana gelir. Ortaya çıkan ısı, basınç altındaki suyu ısıtır. Isınan su, borular ve pompalara aracılığıyla buhar üreticisine gönderilir. Üretilen buharın gücü, türbinleri döndürmeye başlar ve jeneratör yardımıyla elektrik üretilir. Sıcak buhar soğutma odalarına gönderilir, soğuk su yardımıyla soğutma işlemi yapılır. Nükleer santralin dev bacalarından tüten, bu su buharıdır. Diğer yandan bu şekilde elektrik üretiminde radyoaktif atıklar oluşur.

Nükleer felaket nedir?
Söz konusu radyoaktif atıkların korunduğu alanda bir sızıntı olması durumuna nükleer felaket deniyor. Dünya son olarak Japonya’daki Fukuşima felaketine tanık olmuştu.

38 yılda dünyada yaşanan en büyük nükleer kazalar
Fukuşima, Japonya, 2011

Bölgede meydana gelen 9 şiddetindeki deprem ve tusunaminin etkisiyle sızıntı başlamıştı. Felakete ilk müdahale eden yaklaşık 400 kişi yüksek doz radyasyona maruz kaldı. Kaza sonucu 160 binden fazla insan yaşadıkları yerden ayrılmak zorunda kaldı. Kaza anında bir ölüm olmasa da Fukuşima nükleer santralinden sızan radyasyon dünyayı turlamaya devam ediyor. Tokyo’da şehir suyunda radyasyona rastlanmıştı ve radyasyon İzlanda’ya ulaşmıştı. Japonya’da düzenli olarak yapılmaya başlanan sağlık taramalarında bölgede yaşayan çocukların %44’ünde tiroid anormallikleri tespit edildi. Almanya, Fukushima’daki felaketin yarattığı nükleer kriz sonrası, 2022 yılına kadar ülkedeki 17 nükleer santralinin devre dışı bırakacağının sözünü vermişti. Japonya’nın beş eski başbakanı, felaketin 10. Yılında “Nükleere hayır” diyen bir manifesto yayınladı.

Mihama, Japonya, 2004

Mihama Nükleer Santralı’nda bulunan reaktörün türbininde yeterli soğutma suyu olmaması nedeniyle büyük bir kaza meydana geldi. Japonya her ne kadar kazada radyoaktif sızıntı olmadığını açıklasa da santral türbinlerinden sızan buhar 5 kişinin ölümüne neden oldu. 18 kişinin ise vücudunun neredeyse tamamı yandı. Santral ve çevresinde üst düzey önlemler alınmış olsa da burada çalışan 400 kişi radyasyona maruz kalmıştı.

Goiania Kazası, 1987

Dört kişinin yaşamını yitirdiği kazada, 112 bin kişi radyasyondan etkilenmişti.

Çernobil, Rusya, 1986

Nükleer kaza sonrası atmosfere büyük miktarda fisyon ürünleri salındı. 9000 kişi öldü birçok kişinin genetiği etkilendi. İngiltere’nin Galler bölgesinde kazadan iki hafta sonra tespit edilen yüksek radyoaktivite nedeniyle yeşil alanlara koyun ve sığırların girişi engellenmişti. Türkiye’nin Karadeniz kıyıları ve burada yaşayan halkın sağlığı da kazadan etkilenmişti.

Buenos Aires, Arjantin, 1983
Operatörün hatası sonucu meydana gelen patlamada, tesis dışında 17 kişi yaşamını yitirdi. Patlama nedeniyle 1983'den beri bu bölgede tarım ürünü yetiştirilemediği belirtiliyor.
Kaynak↗, Kaynak↗, Kaynak↗

“65 yıllık Akkkuyu projesi”nin km taşları
Türkiye’de yapımına karar verilen ve bu konuda hükümetler arası anlaşma yapılarak, yapımı yasa ile belirlenen ilk nükleer güç santrali olma niteliği taşıyor.

Akkuyu'da nükleer santral yapımı için ilk çalışmalar, Mersin ili Gülnar ilçesi Yanışlı Mahallesi Akkuyu mevkiinde yer seçimi yapılarak 1970‘li yılların başında başladı:

1956 yılında Başbakanlık’a bağlı Atom Enerjisi Komisyonu kuruldu

Bir yıl sonra Türkiye, Uluslararası Atom Enerjisi’ne üye oldu.

1962’de İstanbul Küçükçekmece’de ilk nükleer deney reaktörü faaliyete geçti.

1967’de nükleer santraller ile ilgili ilk etütler yapıldı.

1976’da Akkuyu, santral yeri olarak belirlendi ve lisansı alındı. İhale açıldıysa da ilgi görmedi.

1996 yılında tekrar ihale açıldı ve yine üstlenici bir firma bulunamadı.

2000 yılında Bülent Ecevit hükümeti projeyi tamamen iptal etti.

2006 yılında Ak Parti iktidarı projeyi tekrar gündeme aldı.

2010 yılında proje, ihalesiz olarak Rusya’ya verildi.

Projenin durdurulması için davalar açıldı.

2013 yılında Anayasa Mahkemesi, projenin durdurulması için açılan davaları reddetti.

2015 yılında projenin temeli atıldı. Kaynak↗, Kaynak↗

Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu neyi denetliyor?
Bağımsız, uluslararası bilim ve teknoloji temelli olan bu organizasyon, Birleşmiş Milletler bünyesinde yer alıyor. Nükleer bilim ve teknolojinin barışçıl amaçlarla kullanılması ve planlanmasında üye ülkelere destek sağlayan kuruluş, Nükleer Güvenlik Standartlarını hazırlıyor ve bünyesindeki denetim mekanizması ile ülkelerin taahhütlerini yerine getirip getirmediklerini kontrol ediyor. Bu bağlamda, nükleer santrallerin çevresinde yaşayan bir insanın 1 yıl boyunca alacağı toplam radyasyon dozunu da bu kuruluş belirleyip denetliyor. Bu miktar: ‘Yok sayılabilecek düzeydeki doz’ seviyesi olarak belirtiliyor. Kaynak↗

Tehlikeli mi, güvenli mi? Türkiye’nin İlk Nükleer Santrali Akkuyu

Nükleer güç santrali ne demektir? Yakıt olarak radyoaktif maddelerin kullanıldığı, elektrik enerjisi üretilen tesistir.

Türkiye elektrik ihtiyacını hangi kaynaklardan karşılıyor?

Nükleer güç santrali ne demektir?
Yakıt olarak radyoaktif maddelerin kullanıldığı, elektrik enerjisi üretilen tesistir.