2020 dünyanın gördüğü en sıcak 3 yıldan biri

Geçen yıl kasırga, sıcak hava dalgaları, sel ve orman yangınları gibi aşırı hava olayları dünya genelinde şimdiye kadarki en yüksek seviyelere ulaştı. Dünya Meteoroloji Örgütü 2020’nin şimdiye kadarki en sıcak 3 yıldan biri olduğunu açıkladı. Uluslararası Enerji Ajansı küresel karbon emisyonunun 2021’de toparlanacak ekonomilerle birlikte yüzde 5 artacağını bildirdi.

Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO), 2020'nin şimdiye kadar kaydedilen en sıcak 3 yıldan biri olduğunu açıkladı. WMO'un 2020 Küresel İklim Raporu'na göre, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının neden olduğu ekonomik yavaşlama dahi iklim değişikliğini ve etkilerini frenleyemedi. 2020 şimdiye kadar kaydedilen en sıcak 3 yıldan biri olurken, kasırga, sıcak hava dalgaları, sel ve orman yangınları gibi aşırı hava olayları da dünya genelinde en yüksek seviyelere ulaştı. 2015'ten bu yana geçen 6 yıl ise en sıcak yıllar olarak kayda geçti. Öte yandan Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) Küresel Enerji Değerlendirmesi 2021 raporuna göre, küresel karbon emisyonları 2021’de toparlanacak ekonomilerle birlikte 2021’de yüzde 5 artarak 33 milyar tona ulaşacak.

Dünya "uçurumun eşiğinde"
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres raporun açıklanmasının ardından düzenlediği basın toplantısında, 2020'nin sanayi öncesi döneme göre 1,2 santigrat derece daha sıcak olduğunu belirterek, "uçurumun eşiğindeyiz" uyarısı yaptı.

Küresel sıcaklık artışının 1,5 santigrat derecede tutulması ve karbon salımının 2050'ye kadar sıfıra indirilebilmesi için hükümetlere "iddialı planlar" sunmaları çağrısı yapan Guterres, iklim kriziyle mücadelede "Bu yıl, eylem yılı olmalı." dedi. Paris İklim Anlaşması hedeflerinin karşılanması için "zamanın hızla tükendiğine" dikkati çeken Guterres, iklim değişikliğinin gıda güvenliğini de tehlikeye attığını söyledi.

Yeşil ekonomi 25 milyon istihdam sağlayacak
Guterres, iklim değişikliğiyle mücadele ve yeşil ekonomiye geçişin ise 25 milyon istihdam yaratacağını ifade etti. Rapora göre ayrıca, Eylül 2020'de Kuzey Kutup Dairesinde (Arktik) deniz buzu seviyesi, tarihinin en düşük ikinci seviyesine geriledi.

Atlantik Okyanusu'nda geçen sene meydana gelen 30 fırtına en az 400 kişinin ölümüne ve 41 milyar dolar zarara neden olurken, aşırı sıcak hava dalgaları, şiddetli kuraklıklar ve orman yangınları da milyarlarca dolar ekonomik kayba ve birçok ölüme yol açtı. 2020'in ilk yarısında ise büyük ölçüde hidrometeorolojik tehlikeler ve afetler nedeniyle yaklaşık 9,8 milyon kişi yerinden oldu.

Küresel karbon emisyonları 33 milyar tona ulaşacak
Enerji sektöründen kaynaklanan küresel karbon emisyonlarının ekonomik toparlanmanın etkisiyle bu yıl tarihteki en büyük ikinci artışını kaydederek 1,5 milyar ton yükseleceği tahmin ediliyor.  Uluslararası Enerji Ajansının (IEA) Küresel Enerji Değerlendirmesi 2021 raporuna göre, küresel emisyonlar bu yıl yüzde 5 artışla 33 milyar tona ulaşacak. Bu yıl küresel karbon emisyonları tarihteki en büyük ikinci yükselişi kaydederek 1,5 milyar ton artacak. Bu artış ayrıca 2010'dan beri küresel emisyonlarda görülen en büyük yıllık artış olarak kayıtlara geçecek. Emisyonlardaki artış yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle 2020'de karbon emisyonlarında görülen yüzde 6'lık rekor düşüşün büyük bir kısmını tersine çevirecek. Artışta ekonomik toparlanmaya bağlı olarak enerji talebinde beklenen yüzde 4,6'lık büyüme, kömür ve doğal gaz tüketiminin 2019'daki seviyelerinin üzerine çıkması etkili olacak.

Kömür kullanımındaki artışın nedeni Asya
Küresel kömür talebi bu yıl gelişen ülkelerin etkisiyle yüzde 4,5 artarken, bu büyümenin yüzde 80'inden fazlası Çin başta olmak üzere Asya'da görülecek. ABD ve Avrupa'daki kömür kullanımında artış görülmesine rağmen, talep salgın öncesi dönemin altında kalacak.

Yenilenebilir enerjiden elektrik üretiminde rekorların yılı
Diğer yandan, yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretimi bu yıl yüzde 8 artarak küresel elektrik tedarikindeki büyümenin yarısından fazlasını oluşturacak. Güneş enerjisinden elektrik üretimi 2020'ye göre yüzde 18 (145 teravatsaat), rüzgardan elektrik üretimi ise yüzde 17 (275 teravatsaat) ile yıllık bazda tarihteki en büyük artışı gerçekleştirecek. Böylece güneş ve rüzgar enerjisi, yenilenebilir kaynaklarından elektrik üretimindeki büyümeye en fazla katkıyı yapacak.

Bu yıl yenilenebilir enerji kaynakları küresel elektrik üretiminin yüzde 30'unu karşılayacak ve bu oran Sanayi Devrimi'nden beri görülen en yüksek seviye olarak kayıtlara geçecek. Yenilenebilir enerjiden elektrik üretiminde en büyük artış Çin'de görülürken, bu ülkeyi ABD, Avrupa Birliği ve Hindistan takip edecek.

Emisyonlar düşürülmezse 2022'de daha büyük bir kriz kapıda
IEA Başkanı Fatih Birol, rapora ilişkin değerlendirmesinde, küresel karbon emisyonlarının elektrik sektöründe kömür kullanımının artmasıyla bu yıl 1,5 milyar ton artacağını belirterek, "Bu, Kovid-19 salgının yarattığı etkilerden ekonomik olarak toparlanmanın sürdürülebilir olmaktan başka her şey olduğuna dair korkunç bir uyarı." ifadesini kullandı.  Hükümetlerin küresel emisyonları hızlıca düşürmeye başlamaması durumunda 2022'de daha büyük bir krizle karşılaşılacağı uyarısında bulunan Birol, "Bu hafta ABD Başkanı Joe Biden'ın ev sahipliğinde yapılacak Liderler İklim Zirvesi, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Taraflar Toplantısı (COP26) öncesi somut ve hızlı kararlar alınması açısından kritik bir tarih.” değerlendirmesinde bulundu.

Kaynak: AA