Kanıtlandı: Yerli "İntranazal Covid" aşısı mutasyona karşı etkili

Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Teknokent'te kurulu Nanografi firması Yönetim Kurulu Üyesi Yunus Emre Deli, Anadolu Ajansı muhabirine yaptığı açıklamada, intranazal aşı çalışmasını Şubat 2020'de başlattıklarını, tüm testlerin uluslararası standartlara sahip GLP laboratuvarlarında tamamlandığını bildirdi.

Pre-klinik çalışmaları tamamlanan, inaktif ve mRNA aşı modellerinden farklı olarak protein temelli tasarlanan intranazal aşının, Bakan Koca'nın açıkladığı gibi çok yakın zamanda Faz-1 çalışmalarına başlanacağını belirten Deli, "Aşının ilk dozlarının üretimi, İyi Üretim Uygulamaları (GMP) sertifikasına sahip tesiste başladı." dedi.

Aşı, mutasyona karşı etkili

Yunus Emre Deli, "Bağımsız laboratuvarlarda gerçekleştirilen testlerde Vuhan suşuna karşı geliştirilen intranazal aşının İngiltere varyantına karşı da etkili olduğu ortaya çıktı. Pre-klinik aşaması tamamlanan Nanografi aşısı, halihazırda yeni varyanta karşı etkili olduğu gibi pandemi sürecinin olumsuz yöndeki seyrinde yeni varyantlara karşı da mRNA aşı teknolojisinde olduğu gibi hızlı şekilde modellenebilecek." diye konuştu.

Uluslararası standartlara uygun yürütülen tasarım, deney ve üretim süreçlerinin Faz-3 sonrası ruhsatlandırma çalışmalarını da hızlandırabileceğini dile getiren Deli, "Aşının klinik araştırma süreçlerinin 2021 içerisinde tamamlanmasını öngörüyoruz. İntranazal aşı, söz konusu üretim tesisinde mevcut kapasiteyle yılda 250 milyon doz üretilebilecek." bilgisini verdi.

"Ülkeye bir aşı platformu kazandırıldı"

Yunus Emre Deli'nin verdiği bilgiye göre, intranazal uygulama modeline dayanan protein temelli yerli Kovid-19 aşısı bir platform olarak geliştirildi. Böylelikle farklı hastalıklar için de aşı tasarımları yapılabilecek, Türkiye'nin diğer aşı gereksinimleri de yerli çalışmalarla giderilebilecek.

Alanında en yetkin moleküler biyolog takım lideri olan Ahmet Çağlar Özketen tarafından yönetilen araştırma takımı, yeni aşı çalışmaları için de hazırlıklarını tamamladı.

Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı desteğiyle sürüyor

Çalışmaları, bir yılı aşkın süredir devam eden yerli intranazal aşının Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) desteğiyle klinik araştırma safhaları hayata geçirilecek. Fikri-mülkiyet hakları TÜSEB'e devredilen çalışmanın klinik araştırma safhaları, Sağlık Bakanlığı uzmanlarının yönlendirmeleriyle sürecek.

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'nın açıklamalarında sık sık yer verdiği intranazal aşı, uygulamada büyük kolaylık getirecek, protein temelli tasarımından dolayı da yüksek güvenlikli olacak.

Aşı tercihinde seçenekler artacak

Bakan Koca, daha önce yaptığı açıklamada, vatandaşların farklı aşı teknolojilerini tercih edebileceğini dile getirilmişti. Türkiye'de vatandaşlara halihazırda inaktif ve mRNA olmak üzere 2 farklı aşı teknolojisi sunulurken, intranazal aşının da tercih sürecindeki çeşitliliği artıracağı öngörülüyor.

Erciyes Üniversitesi tarafından geliştirilen inaktif aşının Faz-2 çalışmaları sürüyor

Faz-2 kapsamında son gönüllünün ikinci doz aşısı 9 Nisan'da yapılacak. Bu aşının Faz-3 aşamasına ise nisan sonunda başlanması hedefleniyor. Bunun yanı sıra, bir inaktif aşı çalışmasının Faz-1 çalışmalarına başlanırken, farklı bir inaktif aşıda da birkaç gün içinde Faz-1 aşamasına  geçilecek. Ayrıca, çalışmaları sürdürülen bir virüs benzeri parçacık (VLP) aşısının da Faz-1 çalışmalarına başlandı.

Kovid-19'la mücadelede yurt dışından temin edilen aşı miktarı 28 milyon dozu geçti

Yeni tip koronavirüsle (Kovid-19) mücadele kapsamında yurt dışından 28 milyon doza tekabül eden aşı sağlanırken, yerli aşının topluma uygulanma öncesindeki Faz-3 aşamasına nisan sonunda geçilmesi hedefleniyor. Şu ana kadar 8 milyon 200 bini birinci doz, 6 milyon 300 bini ikinci doz olmak üzere toplam 14 milyon 500 bin dozdan fazla Çin menşeli CoronaVac aşısı yapıldı. Yurt dışından CoronaVac ve BioNTech aşıları tedarik edilirken dünyada kullanımda olan diğer Kovid-19 aşılarını üreten firmalarla da görüşmelere devam ediliyor. Türkiye, bugüne kadar 28 milyon doz Kovid-19 aşısı temin etti. Bunların 18 milyon dozu kullanıma alınırken, 10 milyon doza tekabül eden şişelenmemiş aşı da dolum işlemleri yapıldıktan sonra vatandaşlara uygulanmaya başlayacak.

Mayıs sonuna kadar 100 milyon doz Kovid-19 aşısının Türkiye'ye ulaşması bekleniyor.

Alman menşeli BioNTech aşısından 1,4 milyon doz tedarik edilirken nisan başında bu sayının 4,5 milyon doza ulaşması planlanıyor. BioNTech firmasıyla 30 milyon doz aşının sağlanması için opsiyonlu anlaşma da yapıldı. Rus menşeli Kovid-19 aşısı Sputnik V'nin de temin edilmesi için ilk görüşmelere başlandı.